“Mi faghes rìere. Andas puru a agiuare, deo m’apo a agatare calicunu àteru. Adiosu”. Custu su messàgiu retzidu in WhatsApp dae su mere de traballu.

A 24 annos, s’istudiante universitàriu est istadu lissentziadu deretu a pustis de àere pedidu duas dies a su mere de traballu pro andare a Emilia a agiuare sos isfollados de s’alluvione. Faghiat su porta pizzas pro una pizzeria  in su fine chida.

Su nùmene suo est Marco Santacatterina. Su titulare lu diat àere bogadu de su traballu in WhatsApp cun unu messàgiu lègiu, ricu de insullos e de ofesas. Su pitzocu no at chertu fàghere su nùmene de sa pizzeria pro evitare de la pònnere a sa brallina mediàtica.

S’atzione sua de  solidariedade pro sa regione corfida dae s’undamentu l’est costada a beru cara a su pitzocu vènertu. Tenet 24 annos e istùdiat a s’universidade.  Si narat Marco est istadu lissentziadu deretu pro àere pedidu duas dies lìberas de su traballu pro andare a Emilia a apangare su ludu e a agiuare sos isfollados de s’alluvione. Sa risposta de su mere de traballu est lòmpida in deretura cun unu messàgiu in s’aplicatzione de messagìstica. Pro issu ofesas  e faeddos malos.

A sa torrada a bidda sua s’istudiante est torradu a sa pizzeria, ma su mere l’at naradu de si nd’andare non b’aiat prus bisòngiu de issu.

Su pitzocu nch’est abarradu male meda e pro custu at detzisu de contare su fatu a unu giornalista. ” Sa cosa chi m’at postu fele est ca deo apo pedidu duas dies lìberas pro andare a tèndere sa manu in Emìlia-Romagna a pustis de àere bidu sas imàgines de su dannu fatu dae s’alluvione. Custu pro more ca so abarradu ispantadu dae su chi fiat capitadu e pro more chi su fatu m’at ammentadu s’alluvione chi in su 2011 at corpidu sa tzitade mia, Vicenza. Tenia petzi 12 annos e no apo pòdidu fàghere nudda, ma como chi so mannu apo detzisu de agiudare”.

Gasi Marco at mutidu a sa protetzione tzivile de e at cumentzadu a traballare pro che bogare su ludu dae sas domos alluvionadas paris cun sa sorre.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”