Sa segunda editzione de sa mustra regionale de s’àinu de ratza sarda est istada binta dae Bettua de Luigi Agus de Biddesartu (SU) chi est arribadu primu de s’itireddesu Antonio Canu, classificadu paris cun Bonesu e Fortuna a su de duos e a su de tres postos. Organizada dae ANAREAI, AARS, Comunu de Itireddu e Assòtziu Ìpica Itireddesa,  sàbadu 29 e domìniga 30 de abrile, sa mustra est  dedicada fintzas a sas ratzas de caddos e de àinos de sa Sardigna e at tentu fintzas nùmeros positivos. Totu cuntentos peri pro more de sa nàschida durante sa manifestatzione de sa poledda “Itireddesa” de Giuseppe Cotzia de Cùllieri.

Sa manifestatzione est comintzada sàbadu cun sos seminàrios dedicados a sa cura e alimentatzione de s’àinu tentos dae sos dotzentes de su Dipartimentu de Veterinària Eraldo Sanna Passino e Maria Grazia Cappai, subra de sa psicologia de s’àinu de Lisa Mabilia e subra de sa gestione de sos ecuinos chi pascehnt iscapos de Nicolò Lenarda. Su presidente e su diretore de ANAREAI Luca Marcora e Matteo Vasini ant adobiadu imbetzes allevadores e espertos pro chistionare de sa valorizatzione de sas ratzas de caddos e de molentes de sa Sardigna.

A sa mustra sunt andados medas famìlias acumpangiadas dae sos pipios chi, gràtzias a “L’Isola dei Ciucchini”de Suella Antonio Luisi de Uda, ant pòdidu bìvere s’esperièntzia de petenare  ecaignare sos àinos. Bi fiant peri sos bestiolos de Matteo Pilleri de Santu ‘Idu e de Giovannantonio Pilo de Tàtari chi at espostu fintzas sos poleddos biancos de s’Asinara.

Durante sa mustra meda ispàtziu est istadu dadu fintzas a su caddu de su Sarcidanu presente in Itireddu cun sos caddos Ugolino e Osvaldo de Luca Melis de Biddeputzu e a s’ebba Diva de Funtanamela de su Comunu de Làcani, rapresentadu dae su Sìndigu Salvatore Argiolas e dae s’Assessore Giuseppe Coseddu. In particulare, su caddu Osvaldo, chi at partetzipadu dae pagu a Fieracavalli, at allutu s’interessu de sos medas apassionados pro sas particularidades suas. Su Comunu laconesu at in prus at fatu a ischire chi su 24 e su 25 làmpadas at a dedicare a custa ratza  duas dies de mustra.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22