Andat a in antis cun sena impedimentu perunu su progetu de divulgatzione iscientìficu-naturalìstica realizadu gràtzias a unu partenariadu natzionale intre su Parcu de Porto Conte cun sos parcos toscanos Parcu Natzionale Arcipelago Toscano, Parcu de sa Maremma, Parcu Naturale Migliarino San Rossore Massaciuccoli, su Parcu Natzionale de s’Asinara — Àrea Marina Proteta e sa Regione Sardigna.

A pustis chi s’Astore de pische a Capo Caccia (nùmene iscientìficu  Pandion haliaëtus, ma mutidu in sardu cun medas nùmenes comente “asturulìa marìna, àbila marìna, àchili de pisci, stori de pisci”)  a s’internu de su Parcu naturale regionale de Porto Conte, cun sa famìlia de alarpes chi s’annu coladu at cròmpidu, babbos cumprèndidos, sas chimbe unidades, fintzas ocannu assistimus in custas dies a s’aberimentu ispantosu cun sa nàschida de su primu pugioneddu de su 2023. “Un’eventu istraordinàriu e de grandu balore naturalìsticu chi tzertificat sa calidade de sas cunditziones acanta s’agatat a bìvere custas genias de pugiones in s’àrea amparada de Porto Conte e Amp”, cummentant dae s’Ente Parcu.

E, comente  giai naradu, ogni coladòrgiu de custu etzetzionale protzessu est istadu e est compidadu dae sas telecàmeras presentes subra de su nidu gràtzias a su progetu chi s’Assessoradu regionale de s’Ambiente at chertu ativare cun unu finantziamentu ispetzìficu. Fintzas s’annu passadu sa prima aberidura de is oos s’est averguada in su matessi perìodu de ocannu (29 de abrile), ma ocannu cun duas oras de antìtzipu. Mama natura sighit a trassire cun su sincronismu suo, si diat pòdere cummentare. S’initziativa, gràtzias a s’Azienda ispetziale Parcu de Porto Conte, previdet fintzas su cuncordu de un’aposentu vìdeu in Casa Gioiosa,  parte integrante de s’oferta de s’Ecomuseu de su Parcu, in ue sos bisitadores ant a pòdere ammirare in direta sas imàgines bènnidas dae sa telecàmera collocada subra su nidu de sos Astores. Sas dies e sos oràrios pro pòdere pòdere bisitare Casa Gioiosa e ammirare custas istraordinàrias imàgines  su mese de Maju sunt in su giòbia a sa domìniga, dae sas oras 9 a sas 18.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”