In s’antigòriu s’agataiat medas traballos chi oe in die non si faghent prus. Traballos chi si nche sunt pèrdidos pro more de sos cambiamentos epocales chi ant interessadu sa sotziedade sarda dae sa metade de su Noighentos finas a oe. Unu de custos traballos est de seguru cussu de su bandidore.  Difatis a unu tempus, pro donare sos avisos a sa populatzione sos comunos pagaiant un’òmine chi aiat s’incàrrigu de ghetare su bandu. Dae in oe su nòmene de Bandidore.

A in antis de s’arribu de sos Piemontesos su bandidore si naraiat “pregoneri”, dae su faeddu ispagnolu “pregon” chi bolet nàrrere annùntziu o boghe de su bendidore de caminu. Pro more de sa polìtica linguìstica bòlida dae sos Savòias contra s’ispagnolu, in in Sardigna “pregon” fiat istadu remplasadu dae su faeddu italianu “bandu”. In sardu custa paràula est abarrada in sos modos de nàrrere comente “ancu ti pregonet sa giustìtzia”, o “unu bandidu pregonadu”.

Torrende a su bandidore, non donaiat petzi annùntzios de su comunu, comente ordinàntzias o avisos istitutzionales ma,  a pagamentu, ghetaiat su bandu pro contu de privados o cummertziantes chi boliant bèndere sa mercantzia issoro.  Su bandidore si giraiat totus sos bighinados, ponendesi in logos artos de cantu totus ddu podiant intèndere.
A in antis de ghetare su bandu sonaiat una trumbita, e posca cumentzaiat a allegare: “Si betat custu bandu: òrdine de su sìndigu, a ùrtimu de mese de ladàmine, totu sos pastores, depent liberare de su monte. A chie no respetat cussa data, dd’ant a fàghere unu islogiamentu fortzadu”, opuru “Si betat custu bandu: a chie cheret trigu, a andare a domo de Antoni Congera”, ancora “Si betat custu bandu: a chie tenet deretu a collire su dinare de s’Eca, si depent presentare a s’Ufìtziu Comunale”.

Prus a mancu a s’agabbu de sos annos Sessanta, su traballu de su bandidore est andadu a si nche mòrrere paris cun sa limba sarda. Difatis sos bandidore ghetaiant su bandu in sardu, imbetzes dae sos annos ’70 in susu, a dare su bandu nche pensaiant sos impiegados comunales chi alleghende in italianu a unu micròfono collegadu a unu portaboghe elàtricu donaiant sos avisos sena bisòngiu de si girare totu sa bidda a pee.

Oe, cun s’isvilupu de ìnternet, sos comunos est raru chi betent su bandu, ma impreant prus che totu sistemas de messagìstica istantànea o sos sitos istitutzionales.

Pro   intèndere comente fiat su bandu chi ghetaiat sos bandidores ponimus un’esèmpiu raru de bandu registradu in Loceri in su 1956 dae is operadores de sa RAI. https://www.youtube.com/watch?v=Nz11mXFYtYs

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa bellesa de Casteddu at ammajadu sos americanos. Sa “tzitade bianca”, comente la pintat sa rivista  Forbes Istados Unidos at conchistadu su coro de sos istaduidensos.

Gràtzias a un’artìculu essidu in sa rivista americana sa tzitade de Casteddu at paradu una fama manna in sos USA. Sa rivista proponet unu giru de una die e mesu in sa “tzitade bianca, comente la mutint issos, mescamente durante sa istajone bassa, est a nàrrere in s’ierru. Su giornalista chi at iscritu s’artìculu dedicadu a Casteddu est istadu acumpangiadu a connòschere sos ùrbidos e sos caminos de su tzentru istòricu de sa tzitade dae sa capassa e brava Maria Paola Loi, una ghia turìstica de cabbale.

In sa bisita de unas 36 oras, est a nàrrere una die e mesu de permanèntzia, s’artìculu proponet de bisitare sos logos prus caraterìsticos de sa capitale sarda, andende fatu de sos caminos istòricos de Casteddu, e firmendesi ogna tantu a tastare e sos durches, sos pratos e sas bèvidas de su logu. Totu custu durante s’ierru, est a nàrrere in istajone bassa. Su servìtziu est firmadu dae Rebecca Ann Hughes, una giornalista chi iscriet pro Forbes Usa, una firma connota meda in su setore de su turismu.

In sas pàginas de su giornale s’inviada narat comente sa tzitade est chirchende de nde essire dae su sòlitu istereòtipu de tzitade de mare e de tzitade portuale, e est faghende a manera de si fàghere connòschere mescamente comente logu de culura e logu de pàsiu. Totu custu pro fàghere a manera chi Casteddu potzat allonghirare s’istajone turìstica sua, chi est acapiada meda a su mare e duncas a s’istade. Sos cafès de sa tzitade, sos ristorantinos acuados fatu de sos caminos de su tzentu istòricu e sos museos tzitadinos, podent èssere unu motivu importante pro cumbìnchere sos letores de su giornale a bisitare sa tzitade sarda.

Intre sas atratziones prus consigiadas b’at su bighinadu de Castello, su Bastione Saint-Remy, su mercadu de San Bendetto, e s’istàinu de Molentàrgius.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”