Si cherimus connòschere bene sa cultura de unu pòpulu, est pretzisu a connòschere sa mùcica sua. A ddu nàrrere est s’etnomusicologia,  sa disciplina chi istùdiat in particulare sa mùsica populare e traditzionale. Sa mùsica, totu sa mùsica, in ogni forma sua, est semper acapiada a sos fatos de sa vida de s’òmine. Pro mèdiu de sa mùsica faghet a cumprèndere comente sa gente istat in paris, s’ispàssiat, si cummovet, sufrit, si cunfrontat, cale siat sa bisione sua de su mundu.

Pro custu podimus cunsiderare sa mùsica comente unu trastu privilegiadu pro s’atzessu a sa cultura de unu pòpulu e duncas a sa limba sua. Mùsica e limba sunt elementos fundamentales in ogni cultura e sunt acapiadas tra issas. In Sardigna sa mùsica est difùndida e praticada meda in totus sas formas espressivas suas. Tenimus sa mùsica populare traditzionale, sa mùsica populare moderna, dae su jazz, a sa mùsica clàssica e a lìrica.

In Sardigna, posca, esistint medas fèstival e cuncursos de mùsica traditzionale, pro no allegare de trasmissiones televisivas dedicadas.

Una particularidade de sa mùsica sarda traditzionale est chi est sighida meda. Est una mùsica chi, mancari sas contaminatziones modernas, in Sardigna sighit a èssere raighinada meda. Difatis est praticada dae mannos e dae minores. Est atuale, gràtzias pròpiu a su fatu chi a la praticare sunt pitzocos e pitzocas, pipios e pipia. Ma non solu. A sa mùsica sarda s’acòstiat peri persones de àteros logos, comente cussos giaponesos chi cantant a tenore.

E fortzis est pròpiu custa sa cosa prus importante, su de s’abèrrere a su mundu! Ma pro ite sa matessi cosa non acontesset cun su sardu? S’esèmpiu de sa mùsica sarda lu diat dèpere sighire peri sa limba nostra. Difatis si sos giòvanos sardos s’esserent apassionados a su sardu gosi comente s’apassionant a sa mùsica sarda, oe in Sardigna diamus a èssere a beru unu pòpulu bilìngue. E si a sa limba sarda s’esseret apassionados fintzas sos istràngios gosi comente sutzedet cun sa mùsica, sa limba nostra non diat èssere in perìgulu de estintzione comente est immoe.

A contos fatos, difatis, si sa mùsica est s’aina prus importante pro connòschere sa cultura de unu pòpulu, sa limba est a fundamentu de ogna cultura.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sanidade in Sardigna, unu brincu in daennantis:sa Regione favoressida in sos Lea.

Sa Sardigna si cunfirmat intre sas treighi regiones italianas chi, in su 2023 at segudadu sos puntos de relata prevedidos dae sos Livellos essentziales de assistentzia (LEA), garantinde sas curas essentziales po mesu de su servitziu sanidariu natzionale, chentza pagare o pagande su ticket.

Su resurtadu est unu mezzoramentu de signifficu po s’isula, chi registrat unu brincu in daennantis de 26 puntos in cunfrontu a su passadu: dae regione chi fuit bistada botzada, sa Sardigna tenet como una baludatzione positiva. Sos datos bessint a pizu dae s’istudiu de sa Fundassione Gimbe, fundada supra s’appitzicu 2023”Controllu de sos Lea po mesu de s’assentu Novu de Garantzia”. In su 2023, su pimpirinu de sa Regione fuit arrivadu a 192 supra 300, sinzande unu passu in daennantis de signifficu in sa capatzidade de garantire curas essentziales a totta sa populatzione.

Secundu s’istudiu de Gimbe, sa Sardigna est sa de seighi intre sas regiones e provintzias autonomas italianas e d’est risurtada de aere cumpridu secundu sos fundorios de su Novu Assentu de Garantzia, cunfirmande su mezoru alcansadu in su controllu de sos servitzios sanidarios e in sa tutela de sa salude de sos tzittadinos.

Su mezoramentu de sos Lea in Sardigna no est solu una parte istatistica, ma est fintzas unu puntu de arrivu beru po sa calidade de sa vida de sos tzittadinos. Sa sanidade pubbrica est unu pilotto de fundamentu de s’Istadu, capatze de garantire echivalentzia e possibilidade de curas po tottus, chentza tennere in contu su reddidu o su logu in su cale si bistat. In d’una iscrocca comente cussa sarda, chi tenet logos in sos cales no est fazile arribare e una populassione chi est ispartinada meda, s’efficientzia de su servitziu sanidariu tenet unu rolu chi est semper pius importante.

Abbuttinare in sa sanidade cheret narrere non solu curare sas maladias, ma prevennere cundissiones de salude pejus, assistere sas familias, garantire sicuresa e benessere sotziale.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22