Si cherimus connòschere bene sa cultura de unu pòpulu, est pretzisu a connòschere sa mùcica sua. A ddu nàrrere est s’etnomusicologia,  sa disciplina chi istùdiat in particulare sa mùsica populare e traditzionale. Sa mùsica, totu sa mùsica, in ogni forma sua, est semper acapiada a sos fatos de sa vida de s’òmine. Pro mèdiu de sa mùsica faghet a cumprèndere comente sa gente istat in paris, s’ispàssiat, si cummovet, sufrit, si cunfrontat, cale siat sa bisione sua de su mundu.

Pro custu podimus cunsiderare sa mùsica comente unu trastu privilegiadu pro s’atzessu a sa cultura de unu pòpulu e duncas a sa limba sua. Mùsica e limba sunt elementos fundamentales in ogni cultura e sunt acapiadas tra issas. In Sardigna sa mùsica est difùndida e praticada meda in totus sas formas espressivas suas. Tenimus sa mùsica populare traditzionale, sa mùsica populare moderna, dae su jazz, a sa mùsica clàssica e a lìrica.

In Sardigna, posca, esistint medas fèstival e cuncursos de mùsica traditzionale, pro no allegare de trasmissiones televisivas dedicadas.

Una particularidade de sa mùsica sarda traditzionale est chi est sighida meda. Est una mùsica chi, mancari sas contaminatziones modernas, in Sardigna sighit a èssere raighinada meda. Difatis est praticada dae mannos e dae minores. Est atuale, gràtzias pròpiu a su fatu chi a la praticare sunt pitzocos e pitzocas, pipios e pipia. Ma non solu. A sa mùsica sarda s’acòstiat peri persones de àteros logos, comente cussos giaponesos chi cantant a tenore.

E fortzis est pròpiu custa sa cosa prus importante, su de s’abèrrere a su mundu! Ma pro ite sa matessi cosa non acontesset cun su sardu? S’esèmpiu de sa mùsica sarda lu diat dèpere sighire peri sa limba nostra. Difatis si sos giòvanos sardos s’esserent apassionados a su sardu gosi comente s’apassionant a sa mùsica sarda, oe in Sardigna diamus a èssere a beru unu pòpulu bilìngue. E si a sa limba sarda s’esseret apassionados fintzas sos istràngios gosi comente sutzedet cun sa mùsica, sa limba nostra non diat èssere in perìgulu de estintzione comente est immoe.

A contos fatos, difatis, si sa mùsica est s’aina prus importante pro connòschere sa cultura de unu pòpulu, sa limba est a fundamentu de ogna cultura.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Nugoro tzelebrat Grassia Deledda: sa domo museu chi contat sa vida de s’iscrittora premiu Nobel.

In Nugoro, in su coro de sa Sardigna, bi est sa domo in sa cale est naschida Grassia Deledda, s’unica iscrittora italiana chi at binchidu su premiu Nobel po sa litteradura. Oe, sa domo est divennida unu museu, apparande a sos bisitadores s’opportunidade de si affundare in sa vida e in s’opera di una de sas friguras pius importantes de sa litteradura italiana de su Noighentos.

Sa Domo Museu Grassia Deledda custoit sos oggettos personales, documentos, fottograffias e documentos iscrittos a manu chi permittint de iscoperrere non solu s’iscrittora, ma fintzas sa femina, su cuntestu de sa famiglia e su ligamene fungudu cun sa terra sua. Passizzande intre sas istantzias, est possibile torrare a bivere s’atmosfera de su incumintzu de su Noighentos e alcansare s’ispiratzione chi at ghiadu medas de sas operas suas, dedicadas a sa vida de donzi die, a su connottu e a sas tribulias de sa Sardigna.

Su museu non si allindat a contare sa vida privada de sa Deledda: proponnet fintzas caminos a tema ligados a sos romanzos suos, a s’attividade litteraria sua e a su riconnoschimentu internatzionale de su Premiu Nobel, retzidu in su 1926. Intre apparadas a tempus, abbenimetos culturales e letturas pubbricas, sa Domo Museu si ponet comente logu de addobiu e devuccamentu capatze de accostare sas ingendras novas a sa connoschentzia de s’iscrittura e de s’istoria litteraria sarda.

Bisitare sa Domo Museu Grassia Deledda cheret narrere faghere uni biazu in su tempus e in sa cultura de s’isula, cumprendinde cantu sa Sardigna eppat influentzadu sas operas suas e comente s’iscrittora siat resessida a revertire istorias locales in contos universales, appretziados in tottu su mundu.Su Museu est oe no solu unu donu a sa memoria de GrassiaDeledda, ma puru unu puntu de relata po su turismu culturale e litterariu, chi dat balore a sa ricchesa istorica e artistica de sa tzittade de Nugoro.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22