Giulia Mura est una pitzoca sua gestit su molinu de famìlia. Dae pagu s’azienda Pelau at otentu sa   tzertificatzione kosher de produtos alimentares. Unu satisfatzione manna pro issa e pro sa sienda sua.

Ma it’est sa tzertificatzione Kosher? Sa paràula Kosher in ebràicu bolet nàrrere “cunforme a sa lege” o “dèchidu”, e inditat chi un’alimentu est istadu prodùidu rispetende  sas règulas dietèticas inditadas dae sa Bìbbia. Sos màndigos kosher in sos Istados Unidos tenent mercadu mannu, formadu belle totu dae ebreos osservantes, ma  benint consumados fintzas dae musulmanos, indù,  vegetarianos e persones cun allergias alimentares.

Sa tzertificatzione garantit chi totu sos ingredientes presentes in un’alimentu respetant cussos inditos e prescritziones alimentates. Pro s’ògiu, imbetzes garantit chi sas màchinas impreadas pro sa produtzione de produtos non kosher podent èssere impreadas pro sos produtos kosher petzi a pustis de èssere istadas sugetas samunadas cun abba cagente.

Sa tzertificatzione kosher est un’ùtile trastu de marketing pro sas aziendas chi aspirant de bèndere sos produtos pròpios a sa grandu distributzione. Difatis un’arta pertzentuale de sas cadenas de supermercados in sos Istados Unidos recheret chi sos fornidores tèngiant sa tzertificatzione kosher ca custu podent cugugiare totu su mercadu de sos consumadores.

Pro Giulia Mura de s’azienda Pelau, chi collòborat fintzas cun medas universidades, si tratat de unu reconnoschimentu importante pro ite aberit sas gennas a mercados noos e podet èssere fintzas una cosa chi podet atzocare turistas e bisitadores de àteras culturas e de àteros logos. Bastat a pendare chi in sos Istados Unidos ebbia bi sunt unos 500.000 consumadores de religione ebràica chi papant petzi alimentares kosher. Unpàteru millione de consumadores ebreos acuistat custos produtos in ocasiones particulares. Posca bi sunt sete milliones de vegetarianos, duos milliones e unu millione de indù chi sighint dietas particulares e consumant medas produtos tzertificados kosher.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”