Ite nde pensaiat de sos Sardos de de sa Sardigna su poeta Dante? De custu nd’at allegadu unos cantos annos a oe s’istòricu Frantziscu Casula in un’artìculu de su blog cosa”. Inoghe unu piticu resumu.

No ischimus si Dante aiat bisitadu mai sa Sardigna, però in sa Divina Cummèdia sos riferimentos a sa Sardigna e a sos Sardos, a sos costùmenes suos e a sos printzipales pessonàgios chi bi teniant interessos e possedimentos o chi comente si siat b’aiant acumpridu s’òpera issoro, sunt  fitianos.

De seguru connoschiat sos acontessimentos e sos pessonàgios de sa Sardigna de su segundu ‘200 e de su primu ‘300 siat pro mesu de Nino Visconti, su Nino garbosu amigu suo, Giùighe de Gaddura, mortu in su 1289, chi a s’ispissu andaiat Firenze; siat a traessu de sos toscanos chi a s’ispissu beniant a Sardigna, siat a traessu de sos Sardos etotu chi andaiant a Toscana.

Dante faeddat de sa Sardigna e de sos Sardos in sos càntigos XXII, XXVI, XXIX, XXXIII de s’Inferru e in su VII e XXII de su Purgatòriu. Intre sas regiones istòricas sardas benint numenadas sa Barbàgia, sa Gaddura e su Logudoro. S’Ìsula de sos Sardos est ammentada in su càntigu XXVI, versos 103-105 de s’Inferru, cando contat su biàgiu mitològicu de Ulisse e in su càntigu XVIII, versos 79-81 de su Purgatòriu atzinnende a su declinu de sa luna a note manna:

Imbetzes in sos càntigos de su Paradisu de sa Sardigna e de sos Sardos  non nde faghet remonu. In su Cantu XXIII de su Purgatòriu,  versos 94-96 imbetzes faghet nàrrere a Forese Donati:

Dante faeddat de sos sardos fintzas in su De Vulgati Eloquentia, in ue, resonende de sos vàrios dialetos de Itàlia, aiat iscritu: “Sardos etiam qui non Latii sunt, sed Latiis adsociandi videntur, ejiciamus, quoniam sine proprio vulgari esse videntur, grammaticam tamquam simniae homines imitantes”. Est a nàrrere “Nche bogamus sos Sardi, chi non sunt Latini, ma chi pare si potzant a sos Latinos assotziare, (de sa categoria de sos erederis de deretu de sos Latinos) ca parent etotu sos ùnicos a non dispònnere de unu vulgare meda imitende sa gramàtica latina comente sas martinicas istrochent sos òmines!”. Duncas, pro Dante sos Sardos non sunt italianos!

 “Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Portu Turres, torrat pustis de 8 annos sa protzessione de su connottu e sa benedissione de su mare.

Pustis de un’interrussione durada otto annos, torrat in Portu Turres unu de sos momenstos pius intesos e figurativu de sa Festha Manna: sa protzessione de s’usantzia cun sa tzerimonia de sa benedissione de su mare. Un’affussione cara meda a sa comunidade locale, chi in su tempus
at mustradu unu ligonzu forte intre fide, istoria e identidade de s’iscrocca.

S’abbenimentu religiosu at essere lunis 9 de lampadas, in occasione de su lunis de Pasca Intecosta, candi finit sa missa de su Pontificale. A dare su nuntzu uffitziale est bistadu munsignore Sarbadore Masia, vicariu de sa basiliga de santu Bainzu, chi at comunicadu cun galabera sa torrada de custu ritu cumone.

Sa protzessione at a partire dae sa millenaria basiliga romanica, at a rugrare prata Marconi e carrela Tattari, sighinde in su cursu Vittorio Emanuele fintzas a arrivare a su portu tzivicu, accanta a sa turre Aragonese. Est propriu innoghe chi si at a tennere su momentu conclusivu, cun sa benedissione de su mare, un’attu carrigu de signifficu chi aunit s’ispiritualidade de sa terra cun cussa de su mare, elementos de fundamentu po sa vida e s’istoria de Portu Turres. Sa tzerimonia, suspesa dae su 2017, est dae sempre sa concruida de sa festa religiosa, chi finit cun su cambiu de sas craes intre sos sindicos de Tattari e Portu Turres. Cust’attu, chi si faghet in daenanti de s’artare de sa basiliga, affortigat su sensu de coperatzione e appartennentzia intre sas duas comunidades, rennovande unu connottu chi affundat sas raighinas in sos seculos.

Addìa su balore religiosu, sa torrada de sa protzessione est fintzas unu signale de isperantzia po una comunidade chi, mancari siat ancora attraessande difficultades po more de sa decadentzia industriale, sighit a chircare carrelas novas po s’incomintzua novu e s’isviluppu. Sa cundivisione de custos momentos tottu paris est un’occasione po affortigare sos ligonzos sotziales e abbaidare a su tempus benidore cun cunfiantza mazore.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22