In sa pratza de sa Marina de Porto Cervo, in Costa Smeralda, su 26 de austu b’est istada sa prima editzione de sa manifestatzione dedicada a s’Ogliastra, una de sas chimbe Blue Zone a su mundu. Su regista Pietro Mereu, imbentore de su fèstival, at biagiadu tra sas biddas de Àrthana, Baunei, Talana, Orthullè e Biddamanna Strisàili pro connòschere sos medas tzentenàrios chi bi bivent e documentare sas testimonias issoro.

“Sos tzentenàrios ogiastrinos, una de sas pertzentuales prus artas a su mundu, bivent s’esistèntzia issoro in modu simpre, gosendesi de su clima favorèvole de sa zona e benint bisitados dae mèigos dae ogni parte de su praneta chi chircant de iscobèrrere su segretu de sa longevidade issoro”, ispiegat su regista. S’eventu, a intrada lìbera, est organizadu dae s’assòtziu Mater Dea, dirìgidu dae Mereu acostagiadu dae sa vitzepresidente Ludovica Piras. Sa serada de su 26 faghet parte in su progetu Sardinia Discovery Journey, programa de marketing territoriale regionale Insula Sardinia Quality World, promòvidu dae s’assessoradu regionale de su Turismu e de su Cipnes, su cunsòrtziu industriale de sa Gallura.

A s’eventu importante meda est istada sa testimonia de Battistina Secci, tzentenària de Orthullè, chi at contadu su “menù de sa longevidade”. “Màndigo pagu cosa – contat Tzia Battistina -. A ismùrgiu una tzìchera de té cun late cun un’istiddu de cafè e duas fitas biscotadas. Gasi so cuntenta, serena e pràndia. Posca cara a sas 11 màndigo una tassa de yogurt e mi chitat su fàmene. A pràngiu duos culurgiones, a  merie una tzìchera de té e a chena una tzìchera de late”. Nudda binu nen licores pro Tzia Battistina, mancari in gioventude in domo sua si fegheret s’abbardente.

Posca at iscoviadu fintzas su segretu de una matrimòniu serenu e durajolu: “In domo s’allegait. Si bidiat su chi b’aiat in fàghere, ognunu naraiat su chi pensaiat e posca si pigaiat una detzisione. A sa fine si concruiat semper in su matessi modu: faghe tue, naraiat maridu meu”.

Durante sa serada est istadu projetadu su documentàriu de Mereu “Il Circolo dei centenari” e a pustis ant allegadu is màssimos espertos de longevidade sarda, Gianni Sarti, presidente Cdel ipnes, Gianni Pes, chircadore Blue Zonas, Giovanni Scapagnini, mèdicu e chircadore, Raffaele Sestu, mèdicu de sos tzentenàrios. A s’acabbu totus ant tastadu s’Aperitivu de sos Tzentenàrios, cun  produtos enogastronòmicos tìpicos de sa dieta sardu-mediterrànea.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22