Elisabetta Canalis est colende is bacàntzias suas  in Sardigna. S’atoressa de orìgine otieresa est torrada a agatare sa Lida de Terranoa. “Fintzas ocannu Eli at poderadu sa promissa sua e est bènnida a nos agatare – at naradu in unu comunicadu sa Lida, setzione de Terranoa, -. Ogni bia non faghet praghere a la bìere e issa puru est cuntenta e bregiosa de bènnere a nos agatare. Est meda interessada a sa salude se sos callutzos abbandonados e  a su traballu chi faghent sos operadores nostros. Su grandu coro suo fintzas custa borta at lassadu su sinnu“.

Canalis at contadu s’esperièntzia sua in sa Lida cun faeddos cumoventes in sos canales sotziales cosa sua: “Eris so istada a fàghere bìsita a su canile de sa Lida de Terranoa. Non potzo descrìere sos sentidos chi apo proadu bidende custos canes e gatos chi sunt istados sarvados dae s’indiferèntzia e de sa malesa de tzertas persones“.

 “A palas de ogna cane b’at un’istòria de contare: unos cantos sunt istados cunfiscados a persones chi los acapiaiant a cadenas de 15 cm, àteros arribbant dae campos nòmades e tenent sinnos de brugiaduras– faeddemus de calleddos de pagos meses -. Àteros benint comporados a persones cun problemas mentales chi a dolu mannu non los podent pompiare e arribbant a cunditziones malas, àteros ancora sunt canes chi arribbant dae su sartu, prenos de errigines e maladias, àteros sunt sos canes de allevamentos chi non sunt istados bèndidos, e chi benint imbolados ca oramai tropu mannos”.

S’invitu de sa Canalis est cussu de bipensare bene e de riflètere in antis de adotare unu cane: “Bos pedo petzi de riflètere bene in antis de pigare unu cane: sos canes insùgiant, apeddant e distruent sabatas e mòbiles in sos primos meses de vida si non si tenet sa passèntzia de lis imparare a istare in domo. Sos canes creschent. Sos canes tenent bisòngiu de caminare cada die. Sos canes s’ismalaidant comente a nois etotu e tenent bisòngiu de unu veterinàriu. Sos canes cherent istare cun nois e bolent cumpangia nostra. Sos canes non sunt unu giogu. Diais chèrrere biagiare cun su cane bostru? Devides ischire chi sas cumpangias aèreas non sunt collaborativas e pro su prus non los cherent in sos aèeros e chircant 1000 iscusass. Andade a bisitare unu canile e si a beru bolides unu cane o unu gatu , los ais a agatare in cue  a bos isetare“, concruit Elisabetta Canalis.

“Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”