Totus ant intesu faeddare de su treninu Birde de sa Sardigna. Paret èssere unu de sos trenos prus bellos, mancari no est connotu meda. Sa pròpiu cosa la podimus nàrrere de sa ferrovia acantu colat, chi pro medas est sa prus caraterìstica de Itàlia, ma fintzas  “sa ferrovia prus bella de su mundu”: b’at a àere unu motivu, non creides? Fatu de sa ferrovia prus bella de su mudu s’agatant medas gallerias. Ma ischides cale est sa galleria prus longa de s’ìsula? Bos lu naramus luego.

Pr s’ora bos bolimus ispiegare pro ite su “treninu birde” si mutit in custu mosu. Su fatu est ca  semus alleghende de unu trenu poticu ca biàgiat a traessu de paesàgios agrestes: biàgiat in su birde, in su beru sentidu de su faeddu.  Fiat istadu Fulco Pratesi, Presidente Onoràriu WWF Itàlia a definire su treninu birde de sa Sardigna comente a “Sa ferrovia prus bella de su mundu”, una ferrovia custa chi non biàgiat petzi in s’istajone istiale e subra de cale faghet a artziare pro iscobèrrere s’ìsula e gosare a fundu de sa bellesa sua, fata de panoramas e tesoros de bìdere in manera assoluta, totu custu in pitzu de carrotzas bellas meda de època antiga, cunservadas e preservadas in manera perfeta.

Ma como allegamus de sa galleria ferruviària prus longa de sa Sardigna. Comente amus naradu sùperat sos 7 chilòmetros.  Sa galleria est istada inchinghiada  in su 2001. B’at bòlidu prus de deghe annos pro realizare s’òpera. Su costu de totu variante est istadu de unos 300 milliardos de liras.  Sos tempos longos fiant istados ligados a una sèrie de problemas, intre sos cales sa presèntzia de faldas grussas de abba chi aiant rèndidu difìtziles sos traballos. Sa variante at eliminadu unos cantos chilòmetros de percursu tortigiosu e at cunsentidu de superare su dislivellu intre s’istatzione de Campeda e sa de Bonolva. Si la bolides bìdere bastat pagare su billeto e pigare in su trenu. At a èssere un’esperièntzia bella a beru!

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

S’ istòria e su signifficu de sa Bandela de sos Bator Moros

Sa bandela de sos Bator Moros est oe unu de sas  friguras prus reconnoschìbiles e caraterìsticas de sa Sardigna, espressione de una identidade istòrica, culturale e de s’iscrocca abbarbada in su tempus. Sa bandela si distinghet pro unu fundu biancu traessadu dae una rughe ruja e pro sas battor concas de moru cun sa benda, postos in sos bator cuartos, elementos chi nde faghent una frigura ùnica e  reconnoschìbile a sa lestra. Sas bessidas de sa bandera torrant a su Medievu, cando sa Sardigna faghiat parte de sa Corona de Aragona.

Segundu su connottu prus difùndidu, sas bator concas mustrant àteros soberanos musulmanos binchidos in su mentres de sa Batalla de Alcoraz, una binchida chi si narat siat istada possìbile gràtzias a s’interventu de Santu Zorzi. Su sìgnu cumparit pro sa prima borta in documentos uffitziales  de su XIII sèculu e fiat a pustis insertu in istemmàrios medievales, ispainende·si fintzas a foras de sas lacanas de sa penìsula ibèrica. In su cursu de sos sèculos, sa bandela at tentu medas mudaduras siat in su cuntestu gràficu siat in su signifficcu suo. In su mentres de su poderiu ispagnolu e a pustis in s’època de sa Domo de Savoia, sas bator concas ant sighidu a cumparire in monedas, documentos uffitziales e istemmas, cunservande su rolu issoro caraterìsticu de s’identidade isolana.

Sa posissione gràfica est cambiada in su tempus, cun variatziones in sas posissiones de sas concas, in sas espressiones de sas caras e in s’orientamentu de sas bendas, chi in calicuna versione fiant postas in sos ogros, in àteras in sa fronte.

Cun su afirmare·si de una  cussèntzia identitària noa, sa bandela de sos Bator Moros fiat torrada a iscoberrere comente sìgnu de sa Sardigna e de s’ istòria sua, passende su cuntestu aràldicu semplize e pigande unu signifficu prus fungudu ligadu a s’identidade regionale. In su 1952 sa bandela fiat adotada in manera uffitziale comente sìgnu de sa Regione Autònoma de sa Sardigna e a pustis, in su 1999, fiat deffinida sa versione de oe cun sas concas bendadas in sa fronte e bortadas cara a s’asta.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”