Sa passigera de sa màchina est istada acumpangiada a su prontu sucursu pro atzertamentos

Unu giòvani de 25 anno est istadu denuntziadu a pee lìberu dae sos carabineris de su Radiomòbile de Carbònia pro ite fiat ghiende imbriagu. Su giòvanu, a inghìriu a sas 23.10 de eris sero in Santu ‘Uanni Sruexu, localidade Porto Carrada, at provocadu un’intzidente mentras fiat sa ghia de sa màchina sua. Perunu àteru veìculu est istadu interessadu ma sa passigera, una pitzoca de 17 annos, est istada trasferida a su prontu sucursu de su Sirai pro atzertamentos.

Su conducente est istadu sutapostu a sa proa de s’etilòmetro, resurtende positivu cun unu tassu alcòlicu uguale a a 1,19 grammos pro litru. Sa màchina est istada posta in firmu provisòriu 30 dies, sa patente est istada ritirada.

In Sardigna sutzedet semper prus s’ispissu chi medas intzidentes istradales siant causados dae s’assuntzione de alcòlicos. A allegare de s’emergèntzia est istada custa istade sa politzia istradale de Terranoa chi in su giru de una chida est intervènnida pro rilevare ùndighi intzidentes istradales de sos cales sete ant bidu interessados automobilistas chi si sunt postos a sa ghia a pustis de àere bufadu  prus de su cunsentidu, in violatzione de s’artìculu 186 de su Còdighe de s’istrada.

Sos agentes de sa politzia istradale, coordinados dae su cumandante Giuseppe Sanna, ant chertu pònnere in evidèntzia pro sensibilitzare sos tzitadinos a una majore atentzione e prudèntzia a amparu de sa salude e de sa seguridade de totus. Pro evitare cunsighèntzias peus. Diversas persones sunt abarradas feridas, fintzas in manera prusaprestu sèria: tràumas, fraturas, atzertamentos e ricòveros in ispidale. In Sardigna, dae su mese de làmpadas, dae cando est istadu dadu su bia lìbera cun s’intrada in zona bianca, b’est istada un’aumentu de intzidentes istradales, creschidos de seguru respetu a s’annu coladu.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Sa Sardigna de su rennu: unu tempus de autonomia e podere locale in s’ìsula medievale.

S’istòria medievale de sa Sardigna est sinzalada dae unu tempus ùnicu, cussu de sos zuigados, rennos autònomos chi ant caraterizadu s’ìsula intre s’XI e su XIV sèculos. Custos istados pitticcos, nàschidos a pustis de s’abbasciamentu de gadimentu de su podere bizantinu e de sas incurtziones àrabas, rapresentant unu capìtulu de fundamentu pro cumprèndere s’identidade istòrica e polìtica de sa Sardigna.

A pustis de sa fine de su poderiu bizantinu, s’ìsula s’est ispartida in rennos autònomos guvernados dae zùighes, friguras chi auniant funtziones polìticas, militares e zudiziàrias. Sos zudicados fiant ghìados dae famìllias nòbiles locales e si fundaiant subra unu assentu amministrativu e zurìdicu avanzadu pro cussu tempus. A su cumintzu si nche contaiant bator printzipales: su Zudicadu de Casteddu, su Zudicadu de Arbarèe, su Zudicadu de Torres (o Logudoro) e su Zudicadu de Gaddura.

Donzi zudicadu teniat capitale, esèrtzitu, leges suas e una istrutura amministrativa autònoma, chi permitiat de guvernare un’ iscrocca ispartida comente cussa sarda. Su podere de sos zùighes non fiat assoludu: s’azzudaiant cun unu cunsìziu de nòbiles e funtzionàrios locales chi los azuaiant a leare detzisiones.

Sa leze iscrita, connota comente Carta de Logu, mescamente in su Zudicadu de Arbarèe, regulaiat sa vida polìtica, econòmica e sotziale, istabilinde reglas tziviles e penales e amparande sos diritos de sos tzitadinos. Custu còdighe legale fiat un’istrumentu avanzadu pro cussu tempus e at influentzadu sa legisladura sarda in sos sèculos a pustis.

Sos zudicados, puru essende indipendentes, non ant bìvidu mai isulados: sas bèndidas issoro fiant ligadas a s’istrinta  a sas potèntzias de su Mediterràneu, comente Pisa, Gènova, Aragona e su Papadu. A mesu de alliantzas, cojas e gherras, ant chircadu de deffèndere s’autonomia insoro e de affortigare su podere locale.

Intre totus, su Zudicadu de Arbarèe s’est distìntu pro sa resistèntzia a sas dominatziones istranzas, in particulare in su mentres de sa luta contra de sos aragonesos in su  sèculu XIV.

S’abbasciamentu  lentu  de sos zudicados at cumintzadu cun s’abbattigu de fora e cun sas lutas intro de issos. A sa fine de su sèculu XIV, s’Aragona est resurtada a cunchistare sa parte pius manna de s’ìsula, annetende sos territòrios de sos zudicados e revertinde sa Sardigna in una regione suta su controllu aragonesu. Comente si siat, sa memòria de sos zudicados e de sas lezes insoro est abarrada biva in sa cultura e in s’istòria locale.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”