Aici  istraordinària de meritare unu francubullu. Sa funtana de Rosello, su sìmbulu de sa tzitade de Tàtari, fiat istada seberada in su 1975 dae sas Postas italianas comente sa funtana ornamentale prus famada de sa Sardigna.

Est istada realizada in istile tardu-rinascimentale a òpera de maistros genovesos intre su 1603 e su 1606, cun unu tassamentu pùblicu de milli iscudos. In sa forma atuale sua, cun sas dòighi cannadas suas, o càntaros, e cun sas bator istàtuas sìmbulu de is istajones,  rapresentat in manera allegòrica su colare de su tempus: una pitzoca cun ghirlanda de frores (su beranu), un’Èrcule cun corona de pibiones de àghina e sa pedde de ursu (s’atòngiu), un’òmine betzu pasendesi (isu erru), unu fèmina cun ispigas de trigu (s’istade). Tres istàtuas fiant istados distrùidas durante sos movimentos feudales de su 1795 e totus e bator fiant istadas sostituidas a nou in su 1828. S’ùnica originale, de su Seschentos, est arrimada in su Palatzu de Tzitade.

Pesada subra s’antiga funtana de Gurusele, chi in època romana alimentaiat s’acuedutu chi forniat Turris Libisonis, sa Portu Turre de oe, dae semper est unu puntu de riferimentu pro sos biagiadores, impreada dae sas massaja pro sabunare sos pannos  e dae sos abbajolos chi carrigaiant subra sos àinos issoro sos carratzolos finas in tzitade. A sa fine de s’Otighentos si narat chi sos àinos impreados pro su trasportu de s’abba esserent belle treghentos.

Collocada a su tzentru de sa badde de su Rosello, est dominada dae ponte de Rosello, chi est istadu fraigadu durante su bintènniu fascista. Galu oe est, in su gènere suo, unu monumentu ùnicu in totu sa Sardigna.  Su giassu faghet parte de sa rete culturale Thàmus. Comente amus naradu sa funtana faghet parte de sa sèrie  de sos francubullos ‘Funtanas de Itàlia’. Tàtari est una tzitade medievale rica de paritzas prendas artìsticas e architetònica, difatis in su tzentru istòricu suo si podent agatare àteros monumentos religiosos e culturales, comente sa catedrale de Santu Nigola de Bari, cussa de Santa Maria de Betlem e de Santu Apollinare, tziviles, o fintzas sa maestosa pratza de Itàlia, pro no allegare de su museu Sanna.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Turre de Sa Pelosa: custoddu istoricu intre mare cristallinu e istoria sarda.

Intre sos ispantos de su nord-ovest de sa Sardigna, supra sa cuccuru de Capo Falcone, arbeschit sa turre de Sa Pelosa, unu fraigu ammantadu chi dominat sun mare e sa plaja chi giughet su mattessi nomene, famada in tottu su mundu po sa bellesa sua. Custa turre simbulu de istoria e deffensa de sa costa, est una de sas prendas pius pagu connoschidas ma pius amaghiosas de sa Sardigna.

Fraigada in su seculu XVI intre su tempus de sos Aragonesos, sa turre de Sa Pelosa faghiat parte de unu assentu de turres de sa costa pensadu po las costoire dae sos attaccos de sos piratas saracenos. Sa posissione istrategica sua permittiat de compidare sos trettos de mare intre sa Corsica e s’isula offerinde unu primu logu de defenza e unu logu de castiu mandu.

Sa turre, a fundu cuadradu est fraigada in pedra locale e est posta supra una punta pitticca chi dominat su mare, offerrinde una bista ispantosa de S’Arcipelagu de Sa Madalena e sas abbas cristallinas de sa Plaja de sa Pelosa.

Oe sa turre de Sa Pelosa est unu logu po turistas, fottografos e appassionados de istoria, chi addurant ammaghiados dae s’armonia intre architettura militare e bista naturale. Sa zura a inghiriu est amparada e ordinada po preservare s’ecosistema unicu de rena arta, bianca e fine meda e fundos riccos de flora e fauna marina. Passande in mesu a sa roccas e sas calas pitticcas, est possibile de si infundere in s’istoria bisande sas callias de atteros tempos chi controllaiant sa costa sarda.

In sos urtimos annos, sas amministratzione locales ant promovidu interventos de accontzu po garantire sa remunida de sa turre cambiandela in d’unu simbulu de sa defensa de su patrimonio culturale e naturale de s’isula. Mancari bi siat sa creschida de su turismu sa turre de Sa Pelosa mantennit unu faschinu intreu, offerinde una esperientzia chi aunit bellesa de sa bista, istoria e contos de forreddu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”