Petzi in sa prima chida de maju in Casteddu, si fiant ismalaidados 58 pipios. Duncas su sìndigu Mario Palomba, in acòrdiu cun su Proveditore, aiat detzìdidu de serrare sas iscolas elementares su 18 de maju, fiat su 1959. Sa vatzinatzione in Itàlia fiat devènnida obrigatòria in su ’66 ebbia.

Sa poliomielite est una maladia infetiva grave de su sistema nerviosu tzentrale chi corpit mescamente sos neurones motores de su meuddu ispinale, si trasmitet pro bia respiratòria . Su virus sartzit in su sistema nervosu tzentrale in pagas oras, istrumende sas tzèllulas neurales e causende una paràlisi chi podet devènnere, in sos casos prus graves, fintzas totale. Sas cambas perdent tonu musculare e devenint moddes, cunditzione nòdida comente paràlisi moddinca ; in casos de infetzione estesa a totus sos artes, su malàidu podet devènnere tetraplègicu. In sa forma prus grave, cussa bulbare, su virus inchìrdinat sos mùsculos innervados de sos nèrvios crànicos, reduende sa capatzidade respiratòria, de ingestione e de paràula.

In su 1958 in Itàlia si fiat registradu una punta de infetzione de su virus chi aiat castigadu prus de 8.000 persones. In su 1959 una difusione noa de su virus aiat corpidu sa Sardigna, prus che totu Casteddu, a su puntu chi in sa primu chida de maju in tzitade si fiant registrados 58 casos totus de pipios in edade iscolare. Pro custu, su sìndigu de tando, Mario Palomba, de acòrdiu cun sas autoridades sanitàrias e su Proveditore, aiat emanadu un’ordinàntzia chi istabiliat sa serrada antitzipada de totu sas iscolas elementares de sa tzitade. In Itàlia su vatzinu, iscobertu dae Jonas Salk in su 1954 in Amèrica, fiat arribbadu in su 1957, ma a su comintzu in pagos aiant sutapostu sos fìgios issoro a sa vatzinatzione.

In su 1964, fiat istada promòvida una campagna de vatzinatzione de massa chi aiat reduidu sos casos a 3.000 in un’annu, e in su 1956 sos casos registrados fiant istados chimbighentos ebbia. In su 1966 su vatzinu fiat istadu rèndidu obrigatòriu, ma bida s‘adesione diferente a sa campagna vatzinale chi bi fiat istadu in su Sud respetu a su Nord de su Paisu, cun unu pesu de infetziones poliomielìticas tres bias prus artas in su Sud respetu a su Nord in su triènniu 1966-68, su Ministeru de sa Salude aiat rèndidu obrigatòria sa vatzinatzione in su primu annu de vida e su richiamu a tres annos. S’ùrtimu casu de poliomielite in Itàlia fiat istadu registradu in su 1983.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

Smartphone e minores: sas indittaduras noas de sa Sotziedade Italiana de Pediatria e s’importu de un’ impreu sciente.

Sa “Sotziedade Italiana de Pediatria” at ispainadu racumandatziones noas subra s’impreu de sos dispositivos digitales dae parte de sos minores, presentendelas in Senadu in su mentres de sos Istados Generales de sa Pediatria.

Sas indittaduras imbidant a cansiare s’intrada chentza controllu a Internet in antis de sos 13 annos, a differrere s’impreu de su smartphone personale a su mancu fintzas a custa edade e a allonghiare s'impreu de sos social media, fintzas a sos 18 annos, in ube sa leze nde permitat s’impreu a comintzare dae sos 13.

Segundu sos espertos, un’amigantzia meda precosa cun smartphone, tablet, videojogos e prataformas social esponnent sos pitzinnos a arriscos mannos, derettu e in tempus longu. Intre sos perìgulos printzipales bi sunt tzitados s’atzessu chenza cuntrollu a cuntenutos malos, sa possibilidade de isvilupare cumportamentos imbistos e s’efetu subra s’isvilupu mentale, emotivu e relatzionale.

S’infàntzia e s’adulescèntzia sunt mamentos in ue su cherbeddu est ancora in prenu cambiamentu e un’impreu digitale intensu podet cotulare cun protzessos de fundamentu comente s’atentzione, sa capatzidade de cumprendere, s’autoregolatzione emotiva. Sas racumandatziones non si alindant a su tema de s’edade. Imbidant puru a ischìvare s’impreu de sos dispositivos in su mentres de sos bustos e in antis de andare a dromire, mamentos de sa die chi devent èssere dedicados a sas relatziones familiares, a su pasu e a sa regulatzione fisiològicas.

Si cussizat de faghere atividades a s’abertu, isport, letura e giogu creativu, istrumentos de fundamentu pro accotzare unu isvilupu ecchilibradu e pro cuntrastare sa assediosidade ligada a s’abbusu de ischermos.

S’annoamentu mustrat comente s’efetu de sos istrumentos digitales subra sa crèschida de sos minores siat oramai unu tema tzentrale in sa chirca iscientìfica, ispainande sa netzessidade de lìnias de ghia craras pro famìllias, iscolas e operadores sanitàrios.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”