Arrestadu s’orgolesu Graziano Mesina.

Sa fua sua si concruit a pustis de prus de un’annu in Dèsulu, in una domo de mesu bidda.

Su Generale Pasquale Angelo Santo, in una cunferèntzia de imprenta chi est istada fata pagora faghet in Casteddu, at acraridu is particulares de s’operatzione de is carabineris.

Mesina, s’ex bandidu non s’est fatu agatare prus dae su 2 de mese de argiolas 2020, cando sa corte de Cassatzione aiat cunfirmadu sa cundenna a 30 annos de càrtzere, reduida posca a 24. In cudda matessi die, pagu a pustis de sa cunfirma de sa cundenna, Mesina s’est istesiadu dae bidda e dae tando si sunt pèrdidos sas rastros suos. In deretura sa giustìtzia s’est posta a ddu chircare, ponende a pòmpiu parentes, amigos e connoschèntes. Ma is indàgines sunt istadas difìtziles meda, mescamente pro more de su nùmeru mannu de familiare e parentes.

Gratzianeddu est istadu agatadu notesta e atzapadu gràtzias a unu percursu longu de indàgines investigativas, fatas de osservatziones e sighimentos dae banda de is carabineris Ros, cun su suportu de su Gis e de is Cacciatori di Sardegna.

Mesina s’agataiat in una domo de una còpia de amigos, arrestada pro favoressimentu. A s’ora de s’arrestu Mesina fiat solu in s’apartamentu, no at fatu resistèntzia e non fiat armadu. Teniat 6 mìgia èuros a manu, mancari chi dd’esseret istada blocada s’erogatzione de sa pensione. Ancora: in domo su bandidu fiat bestidu, fortzis prontu a cambiare atacadòrgiu.

S’inghesta de is militares est istada difìtziles pro more de cunditziones de Dèsulu, bidda serrada e acorrada. Peruna ventana s’est aberta custa note e peruna lughe est istada alluta. Peruna persone s’est incrarada.

Si pensat chi Mesina non s’agataret in cussu logu dae meda tempus, ma sunt in cursu in indàgines.

Pobiddu e pobidda desulesos chi ant donadu allògiu a Mesina non sunt parentes suos. Si pensat chi issos s’ocuparent de sas primas netzessidades e de is bisòngios de su bandidu, sende chi issu no essiat mai. Is duos, a s’arribu de is carabineris, fiant dormidos. Peri Graziano, agatadu a su primu pranu, dormiat, ma cun su bestire.

Is cunditziones fìsicas de Mesina parent bonas e est istadu leadu a su càrtzere de Badu de Carros.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22