Est morta Lina Wertmuller, prima fèmina in s’istòria a èssere candidada a s’Oscar comente sa mègius regista, pro su film Pasqualino Settebellezze, in sa tzerimònia de su 1977.

Sa regista est bènnida a mancare in sa domo sua de Roma a 93 annos.

In su 2020 aiat retzidu su Prèmiu Oscar a sa Carriera.

De orìgine aristocràticas e isvìtzeras, cojuada a s’iscenògrafu Enrico Job, Lina Wertmuller at signadu totu un’època tzinematogràfica.

Sa Sardigna la subenet prus che totu pro su famadu film “Travolti da un insolito destino nell’azzuro mare di agosto”, in ue is iscenàrios de su film sunt cussos de s’ìsula Nostra. Difatis su film fiat istadu giradu in su 1974 fatu de sa costa orientale sarda, in su golfu de Orosei in provìntzia de Nùgoro. Sa marina de s’isbarcu de is duos nàufragos est Cala Fuili, in su comunu de Durgali.

Sa marina de Cala Luna, tra su sartu su comunu de Durgali e su de Baunei, fiat istadu s’ambientatzione de una àtera bona parte de is ripresas. Su refùgiu de Carunchio e is iscenas prus sensuales fiant istadasgiradas in sas dunas de Capo Comino, localidade de su comunu de Thiniscole.

Mancari in su film pàrgiat chi is nàufragos siant in un’ùnica marina, in realidade custos areniles sunt a tesu paritzos chilòmetros unu de s’àteru. S’iscena finale de sa partèntzia de s’elicòteru imbetzes est ambientada in su portu de Arbatassa, in Oglastra, semper in provìntzia de Nùgoro.

Nos lassat un’artista manna, protagonista de su tzìnema internatzionale, chi at istimadu sa Sardigna e is Sardos, contribuende a fàghere connòschere in totu su mundu is bellesas de s’ìsula Nostra, a sa cale issa, prima dèmina regista candidada a s’Oscar, aiat bòlidu dedicare unu donu cando ddi fiat istadu assignadu s’importante Oscar onoràriu, meritadu prèmiu pro una carriera rica de resessidas e reconnoschimentos”. Gasi at naradu su su presidente de sa Regione Christian Solinas ammentat Lina Wertmuller.

Sa noa de sa morte sua est istada donada dae un’amigu de famìlia in is retes sotziales.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2020-2021. LR 22/2018, art. 22

Salude in arretirada: creschet su pesu de su privadu e s’ ispesa a carrigu de sos tzitadinos

Su sistema sanitàriu pùbbricu sighit a pèrdere positziones, lassande logos semper prus mannos a sas istrutturas privadas, chi in logos diferentes – comente sa riabilitatzione – sunt giai divennidas sa parte importante de s’amparu assistenziale. Mentres sa parte privada cunfirmat sa presentzia sua, creschet in parallelu su costu de sas curas pro sos tzitadinos e creschet sa parte de chie renùntziat a sos trattamentos ca no podet poderare sas ispesas.

Est sa frigura de una privadizatzione a pagu a pagu e silentziosa cunfirmada dae s’anàlisi de sa Fundatzione Gimbe, chi mustrat comente sa salude pùblica siat perdinde capatzidade de risposta e universalidade. In Sardigna, segundu sos ùrtimos datos de sa Ragioneria Generale de s’Istadu po su 2023, sa parte de ispesas pùbbricas destinadas a sas istruturas privadas cunvenzionadas si firmat a su 13,2%, unu balore pius bassu de sa media natzionalema chi in donzi casu cunfirmat una tendèntzia importante.

Su disvàriu intre su chi su servìtziu sanitàriu pùbbricu resurtat a garantire e su chi benit delegadu a su privadu si refletet in deretu subra de sas famìlias. Intre su 2016 e su 2023, s’ispesa agguantada dae sos tzitadinos pro si bortare a istruturas sanitàrias privadas est creschida de su 137%, passende dae pagu prus de 3 miliardos a prus de 7,2 miliardos de èuros. Unu accreschimentu chi non pertoccat solu prestatziones ispetzialìsticas, ma fintzas servìtzios netzessàrios chi giai non sunt prus a disponimentu in tempus zustu in su sistema pùbbricu.

Sa cunsighèntzia est de una natzione in ube s’atzessu a sas curas divenit semper prus diffitzile. Listas de isettu longas, mancàntzias de personale e imbestimentos chi non bastant addescant unu assentu in ube chie si lu podet permittere si bortat a su privadu, mentres àteros renùntziant a esames, bìsitas o teràpias de fundamentu.

Unu cuadru chi torrat a ghettare sa dibatta subra de sa netzessidade de afortigare su servìtziu pùbbricu, garantinde cabidas, prozettazione e capatzidade organizativa.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”