Is museos cun autonomia ispetziale sunt dotados de autonomia iscientìfica, finantziària, contàbile e organizativa e sunt cumpostos dae diretore, CDA, comitadu scientìficu e collègiu de is revisores de is contos.

Is òrganos primàrios garantint s’acumprimentu de sa missione de su museu, nd’avèrguant s’economitzidade, s’eficàtzia e s’eficatzidade de is fainas e còmpudant sa calidade iscientìfica de s’oferta culturale e de is pràticas de cunservatzione, gosamentu e valorizatzione de is benes in cunsigna a su museu.

Sa cumpositzione de is òrganos collegiales est determinada in su respetu de s’echilìbriu tra is gèneros.

Is àteros museos dotados de autonomia ispetziale in Itàlia sunt sa Galleria Burghesa, is Gallerias de is Uffizi, sa Galleria Natzionale de Arte Moderna e Cuntemporànea de Roma, is Gallerias de s’Acadèmia de Venètzia, su Museu de Capodimonte, sa Pinacoteca de Brera, sa Règia de Caserta, sa Galleria de s’Acadèmia de Firentze, sa Galleria Estense de Mòdena, sa Galleria Natzionale de arte antiga de Roma, su Museu Natzionale de su Bargello, su Museu Archeològicu Natzionale de Nàpoli, su Museu Archeològicu Natzionale de Règiu Calàbria, su Museu Archeològicu Natzionale de Tarantu, su Parcu archeològicu de Paestum, su Palatzu Ducale de Màntova, su Palatzu Reale de Gènova, su Polu Reale de Torinu, sa Galleria Natzionale de is Marcas e sa Galleria Natzionale de s’Ùmbria.

Abarrant dotadas de autonomia ispetziale fintzas sa Subraintendèntzia ispetziale pro su Colosseo, su Museu Natzionale Romanu e s’àrea archeològica de Roma e sa Subraintendèntzia ispetziale pro Pompei, Ercolanu e Stàbia.

Su sìndigu, torrende gràtzias a su ministru, at postu a notu chi «ddoe at bases pro una collaboratzione meda profetosa, Casteddu e sa Sardigna tenent potentzialidades mannas».

Su ministru Franceschini at torradu a sutalineare chi s’idea de investire risursas importantes pro avalorare a su màssimu is Gigantes de Monte Prama.

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22