A Buddusò su 5 e 6 de mese e ladàmine torrat s’apuntamentu de s’atongile de Artes in Carrera, una manifestatzione devènnida in is annos unu de is apuntamentos printizpale de s’atòngiu in su Montagudu.

Unu bellu programa, unu percursu fatu de s’arte, s’istòria, s’artesania, s’archeologia, su folclore e dulcis in fundo, sa mustra subra is Durches in Sardigna organizada dae s’assòtziu “Sa coghina de sas matriarcas” .

Non solu una chirca subra sa durcheria de Buddusò, comente “s’aranzada” diferente dae cudda nugoresa, o cuddos ismentigados comente “ sa imballa”, ma una mustra chi at a donare ispàtziu a una rapresentàntzia manna de totus is durches de sa Sardigna.

Ligados a sa mustra s’ant a tènnere diversos laboratòrios sighidos dae professionistas mannos, dae sa decoradura de is pistocos sardos, dedicadu a is pipios, a incuru de Laura Mastrella e Anna Maria Sarritzu chi at a iscoviare is tècnicas e is retzetas. In prus ant a partetzipare a s’eventu maistras e matriarcas de totu sa Sardigna, giornalistas e espertos gastronòmicos.

Ocannu sa manifestatzione est dedicada a is tzentenàrios de Buddusò. Unu progetu chi s’at a contivigiare in sa realizatzione de murales particulares chi ant a rapresentare in sas bias de su tzentru istòricu òmines e fèminas buddusoinas chi ant lòmpidu su traguardu importante de su sèculu de vida devenende testimòngios istraordinàrios de un’època signada dae gherras, iscobertas e innovatziones.

“Sos murales – afirmat s’assessore de sa Cultura Tomaso Tuccone -, unint duos aspetos. Dae un’ala s’arte chi a traessu is pinturas contat calicuna cosa, dae s’àtera unu de is tretos printzipales de sa comunidade nostra: sa longevidade. Dae su 1985 a oe Buddusò at tentu 25 tzentenàrios, comente resurtadu de un’elevada calidade de sa vida”.

Pro custu motivu – ispiegat Maria Antonietta Mazzone de “Sa coghina de sas matriarcas”, s’assòtziu at a dedicare a totu sa bidda, ma mescamente a is de norant’annos “su cumbidu” comente augùriu de vida longa.

Su betzu prus mannu presente at a tènnere s’onore de donare su corpu de tùturu a sa turta selargina, ponte ideale intre sa cultura de sa durcheria dae su nord e su sud Sardigna.

A parte is durches tìpicos de Buddusò, comente “sos pinos” e “s’aranzada” , s’at a pòdere tastare sa turta de sos isposos, un’òpera de arte de Annamaria Sarritzu “drucera” de Cuartu Sant’Aleni. Una turta monumentale, chi benit fata mescamente in ocasione de sa coja selargina, a base de mèndula e prena de crema de tzùcaru.

Su cumbidu at a èssere ofertu in sa pratzita de sa Comuna Betza, una pratza antiga in ue a unu tempus si riuniant is abitantes de Buddusò batende si dae domo “sa cadrea” pro assistire a is garas de is poetas , a is càntigos a chiterra e a àteros ispetàculos de sa festa.

Gaddura, blitz anti-malusantzias in sos fraigos:siziglios a villas, cumplessos turisticos e zilleris supra su mare.

Dae sas villas privadas a sos cumplessos turisticos, dae sos magasinos de sa laurantza a sos zilleris supra sas plajas: sos controllos de su Corpu Forestale e de mirada ambientale, dimandados dae sa Procura de Tempio Pausania, ant battidu a una passada de sequestros de prevensione po malusantzias in sos fraigos in Gaddura e in sa costa norte-orientale de sa Sardigna. S’operassione puntat a tutelare sa bista e s’ambiente dae cambiamentos chentza autorissasione in zuras de primore mannu.

Intre sos casos cuntestados bi sunt villas de isfartzu in Porto Rotondo, cun allargamentos abbusivos e fundagos divennidos domos chentza permissos; unu magasinu de laurantza in Terranoa, passadu in deposit e buttega po bendere materiales po fraigare; unu cumplessu turisticu in
Punta Volpe cun accreschimentu de sa volumetria e cambiu de s’impittu de su fundagu; tres domos in Golfo Aranci postas intro de una zura dilica cun pischinas, isbuscamentu de arbules e una carrela de terra po andare in sa plaja; e unu zilleri in Arzachena, supra sa plaja de Liscia Ruja, cun istrutturas deffinitivas supra sa rena demaniale brivas de autorissasiones.

Sas scruccullas sunt andande a daenanti po accrarare sas responsabilidades, mentres domos e zuras adurrant sutta de sequestru ispettande sas detzisiones de sos zuighes. Su blitz cunfirmat comente, in d’una regione inube sa bellesa de sa bista est fintzas una calidade accolomica e de identidade de fundamentu, sa tutela de s’iscrocca adduret una prioridade assoluda, no solu po cuntrastare s’abbusivismu, ma fintzas po garantire un’isviluppu turisticu chi potat agguantare e chi rispettet s’ambiente.

In d’unu cuntestu comente cussu gadduresu, inube turismu e nadura bivent a cuntattu istrintu, su cuntrastu a sas anti- malusantzias in sos fraigos de domos assuntat fintzas unu balore importante meda e chi serbit a ammentare a tottu sos tzittadinos eimprendidores chi su rispettu de sas regulas est essentziale po mantennere sa bellesa de s’iscrocca, diffendere sa biodiversidade e garantire sa possibilidade de godire de una bista innida.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22