A Buddusò su 5 e 6 de mese e ladàmine torrat s’apuntamentu de s’atongile de Artes in Carrera, una manifestatzione devènnida in is annos unu de is apuntamentos printizpale de s’atòngiu in su Montagudu.

Unu bellu programa, unu percursu fatu de s’arte, s’istòria, s’artesania, s’archeologia, su folclore e dulcis in fundo, sa mustra subra is Durches in Sardigna organizada dae s’assòtziu “Sa coghina de sas matriarcas” .

Non solu una chirca subra sa durcheria de Buddusò, comente “s’aranzada” diferente dae cudda nugoresa, o cuddos ismentigados comente “ sa imballa”, ma una mustra chi at a donare ispàtziu a una rapresentàntzia manna de totus is durches de sa Sardigna.

Ligados a sa mustra s’ant a tènnere diversos laboratòrios sighidos dae professionistas mannos, dae sa decoradura de is pistocos sardos, dedicadu a is pipios, a incuru de Laura Mastrella e Anna Maria Sarritzu chi at a iscoviare is tècnicas e is retzetas. In prus ant a partetzipare a s’eventu maistras e matriarcas de totu sa Sardigna, giornalistas e espertos gastronòmicos.

Ocannu sa manifestatzione est dedicada a is tzentenàrios de Buddusò. Unu progetu chi s’at a contivigiare in sa realizatzione de murales particulares chi ant a rapresentare in sas bias de su tzentru istòricu òmines e fèminas buddusoinas chi ant lòmpidu su traguardu importante de su sèculu de vida devenende testimòngios istraordinàrios de un’època signada dae gherras, iscobertas e innovatziones.

“Sos murales – afirmat s’assessore de sa Cultura Tomaso Tuccone -, unint duos aspetos. Dae un’ala s’arte chi a traessu is pinturas contat calicuna cosa, dae s’àtera unu de is tretos printzipales de sa comunidade nostra: sa longevidade. Dae su 1985 a oe Buddusò at tentu 25 tzentenàrios, comente resurtadu de un’elevada calidade de sa vida”.

Pro custu motivu – ispiegat Maria Antonietta Mazzone de “Sa coghina de sas matriarcas”, s’assòtziu at a dedicare a totu sa bidda, ma mescamente a is de norant’annos “su cumbidu” comente augùriu de vida longa.

Su betzu prus mannu presente at a tènnere s’onore de donare su corpu de tùturu a sa turta selargina, ponte ideale intre sa cultura de sa durcheria dae su nord e su sud Sardigna.

A parte is durches tìpicos de Buddusò, comente “sos pinos” e “s’aranzada” , s’at a pòdere tastare sa turta de sos isposos, un’òpera de arte de Annamaria Sarritzu “drucera” de Cuartu Sant’Aleni. Una turta monumentale, chi benit fata mescamente in ocasione de sa coja selargina, a base de mèndula e prena de crema de tzùcaru.

Su cumbidu at a èssere ofertu in sa pratzita de sa Comuna Betza, una pratza antiga in ue a unu tempus si riuniant is abitantes de Buddusò batende si dae domo “sa cadrea” pro assistire a is garas de is poetas , a is càntigos a chiterra e a àteros ispetàculos de sa festa.

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”