Primu passu a dae in antis pro sa ricualificatzione de su Cursu Umberto. Finatziadu dae sa Regione Autònoma de Sardigna su programma integradu de su tzentru istòricu de Tortolì, cramandu Atobiu (acrònimu de Arbatassa, Tortolì e su faeddu in sardu “biu”).

Aprovadu dae su consìgiu comunale su 21 de mese de idas 2015, fatu pro mèdiu de s’Assessoradu a is Traballos Pùbblicos, su progetu est su resurtadu su primu in graduatòria cun unu finantziamentu de 264 mìgia èuros: de is cales 106 mìgia pro òpera pùbblicas e su chi cògiat, comente prevìdidu dae su bandu, destinada a privados pro su recùperu de fràigos chi s’agatant in su tzentu antigu de sa bidda.

Unìinterventu bòfidu meda dae s’Amministratzione Comunale, una noa bona pro su Sìndigu e pro totu sa magioràntzia su finantziamentu de unu progetu chi giughet sa punna de donare una risposta a is esigèntzias de is tzitadinos e de is cummertziantes.

Su progetu previdit su miglioru de sa viabilidade, sa ponidura de su sartziadu in su tretu de sa Pratza Roma finas a sa grugiada cun bia Cagliari e Cairoli, s’isciùsciu de is barriereas architetònicas, interventos pro is sutaservìtzios, s’illuminatzione noa e una cartellonìstica noa.

A s’iscoberta de su logu archeològicu prus bellu de Tortolie

Su logu archeològicu de S’Ortali ’e su Monti, postu in s’iscrocca de Tortolie, in Ozzastra, est unu de sos cumplessos preistòricos e protostòricos prus importantes e mènzus cunservados de sa Sardigna. Postu intre duos rilievos a pagos chilòmetros dae su mare, in sa carrela chi che leat a sa plaja de Orrì, su logu apparat unu viazzu raru in mesu a millènnios de istòria, arregande testimoniàntzias chi partint dae su Neolìticu e arribant a s’edade de su Brunzu.

Inoghe si podet ammirare una domus de janas chi benit dae su Neolìticu reghente, iscavada in sa roca e destinada a s’interru cumone, duos menhir abbarrados chi faghent pensare a s’antiga presentzia de un’alliniamentu megalìticu e unu tzìrculu de pedra de casi 12 metros de diàmetru, ligadu a ritos o pràticas de comunidade de s’edade de su Ramene.

De importu particulare est sa tumba de sos Zigantes, architetura funerària tipica de sa tziviltade nuràgica, cun unu passaditzu longu de interru, incornissadu dae s’esedra, chi contat sas usàntzias antigas ligadas a su cultu de sos mortos. Su coro de su cumplessu est però su nuraghe S’Ortali ’e su Monti, una istruttura manna de pedra fraigada forzis in su 1500 a.C., formada dae unu bastione tzentrale e dae unu bastione elliticu cun turres a costazzos, un’òpera chi testimonzat sas capatzidades de fraigu e organizatzione de sos nuràgicos.

In giru a su nuraghe s’istèndiant sa bidda e zuras de tribagliu diferentes, intre de sas cales bi fuint logos de manizu e mescamente, silos pro sa cunservatzione de sos tzereales, elementos chi mustrant s’importu de sa lauranza in sa vida de donzi die de sas comunidades de cussa edade. Bìsitare S’Ortali ’e su Monti cheret nàrrere a s’infùndere in d’una bista ancora intrea, in ue sa presentzia de s’òmine antigu faeddat cun sa natura a inghìriu e apparat unu cuadru claru de comente sas populatziones preistòricas isseberaiant e modellaiant sos logos in ue bìvere.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”