Cras, giòvia 11, e chenàbura 12 de maju, in Valencia sa sede de s’Etra Investigación y Desarrollo (ente ispagnolu moderadore) acasàgiat s’atopu de inghitzu de su progetu Europeu Lets Crowd. Su progetu interessat unu tema meda atuale: s’amparu de sas persones dae atacos terrorìsticos, fintzas de sìngulos indivìduos, durante sas manifestatziones de massa.

Tra sos partners de s’ambitziosu progetu Europeu Lets Crowd, tiradu a compudu e preventzione de cumportamentos anòmalos durante atopos de massa, b’ant fintzas su Pra Lab (Diee, dipartimentu ingegneria elètrica e eletrònica, Universidade de Casteddu) e Pluribus One (Unica spin off). S’ateneu de Casteddu at a tènnere unu ruolu crae de su progetu, partetzipende pro mèdiu de duas unidades de chirca. Su laboratòriu Pra Lab s’at a ocupare de isvilupu de trastos de videbardania intelligente e de su protzessamentu semu-automàticu de immàgines in gradu de compidare e rilevare cumportamentos anòmalos in atopos pùblicos. Annotamala, at a dare balore agiuntu a sa “Computer vision for crowd protection – Intellingenza artificiale e visione mediata dalle macchine nella protezione delle folle” e at a tènnere su cumando in sa pianificatzione de s’istrategia de comunicatzione e de su work package dedicadu a s’ispainamentu e a s’isfrutamentu de sos resurtados de chirca.

Cun su Pra Lab de s’iscuadra de professore Roli, cooperat fintzas su spin off universitària Pluribus One. Su spin off at a aprofundire sos aspetos de su progetu currelados a cybercrime e cyberattacks, ocupende·si de anàlisi e isvilupu de casos de impreu de su toolkit propostu dae Lefts Crowd, ativende cumponentes sofisticados pro un’avantzadu motore de anàlisi semàntica postu a disponimentu de unu de sos partners de su cunsòrtziu.

A pustis de sos atacos reghentes cun autoveìculos a Nitza e in àteros logos, su progetu tratat un’àmbitu delicadu meda. Sa Cummissione Europea est atenta meda a s’isvilupu de sos traballos, subra sos cales in sos tres annos chi ant a bènnere sa visibilidade, fintzas mediàtica, at a èssere meda arta. Fintzas pro custu sa presèntzia de su Pra Lab (in prus de a Roli, Giorgio Fumera, Davide Ariu, Matteo Mauri) e de su spin off Pluribus One est motivu de orgòlliu pro s’ateneu de su cabulogu. Lets Crowd (Law enforcement agencies human factor methods and toolkit for the security and protection of Crowds in mass gatherings) est finantziadu dae sa Cummissione Europea, in intro de su programma Horizon 2020, cun belle tres milliones de èuros.

Unu disafiu de intelligence cumpartzida e de suportu cuncretu pro s’atuatzione de su Modellu de seguridade europeu (Esm) pro sos atopos de massa. Cun unu suportu a sos professionistas de polìticas de seguridade e a sas fortzas de s’òrdine.

A s’iscoberta de su logu archeològicu prus bellu de Tortolie

Su logu archeològicu de S’Ortali ’e su Monti, postu in s’iscrocca de Tortolie, in Ozzastra, est unu de sos cumplessos preistòricos e protostòricos prus importantes e mènzus cunservados de sa Sardigna. Postu intre duos rilievos a pagos chilòmetros dae su mare, in sa carrela chi che leat a sa plaja de Orrì, su logu apparat unu viazzu raru in mesu a millènnios de istòria, arregande testimoniàntzias chi partint dae su Neolìticu e arribant a s’edade de su Brunzu.

Inoghe si podet ammirare una domus de janas chi benit dae su Neolìticu reghente, iscavada in sa roca e destinada a s’interru cumone, duos menhir abbarrados chi faghent pensare a s’antiga presentzia de un’alliniamentu megalìticu e unu tzìrculu de pedra de casi 12 metros de diàmetru, ligadu a ritos o pràticas de comunidade de s’edade de su Ramene.

De importu particulare est sa tumba de sos Zigantes, architetura funerària tipica de sa tziviltade nuràgica, cun unu passaditzu longu de interru, incornissadu dae s’esedra, chi contat sas usàntzias antigas ligadas a su cultu de sos mortos. Su coro de su cumplessu est però su nuraghe S’Ortali ’e su Monti, una istruttura manna de pedra fraigada forzis in su 1500 a.C., formada dae unu bastione tzentrale e dae unu bastione elliticu cun turres a costazzos, un’òpera chi testimonzat sas capatzidades de fraigu e organizatzione de sos nuràgicos.

In giru a su nuraghe s’istèndiant sa bidda e zuras de tribagliu diferentes, intre de sas cales bi fuint logos de manizu e mescamente, silos pro sa cunservatzione de sos tzereales, elementos chi mustrant s’importu de sa lauranza in sa vida de donzi die de sas comunidades de cussa edade. Bìsitare S’Ortali ’e su Monti cheret nàrrere a s’infùndere in d’una bista ancora intrea, in ue sa presentzia de s’òmine antigu faeddat cun sa natura a inghìriu e apparat unu cuadru claru de comente sas populatziones preistòricas isseberaiant e modellaiant sos logos in ue bìvere.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”