Est cumentzada dae s’Ogiastra sa de ses editziones de Significante, sa Rassigna se Ispetàculos tra Foeddos e Mùsica de is Fìgios de Arte Medas, s’assòtziu culturale ghiada dae su Maistru Gianluca Medas. Ocannu s’argumentu printzipale at a èssere sa Giustìtzia; difatis, giòbia 4 de abrile, in Elini, est istadu presentadu su libru “ Còdighe de sa vendita barbaritzina”, de s’autore orunesu Antonio Pigliaru (Orune 1922- Tàtari 1969). Nois de Vistanet.it fìamus indedda e amus intervistadu a Gianluca Medas a in antis de s’ispetàculu cosa sua.

Maistru, proite ais isseberadu unu tema gosi difìtzile comente cussu de sa Giustìtzia?

Amus isseberadu custu tema pro ite oe semus bivende tempos difìtzile a beru, marcados dae medas ingiustìtzias: sotziale, econòmica e finas polìtica. Pro custu amus selladu de indagare a pitzu de sa notzione de Giustìtzia, in intro de su significu suo prus artu, partende pròpiu dae su cuntzetu chi nde teniant is intelletuales e is òmines mannos de su tempus coladu che a Pigliaru. S’importu de custu autore est su de àere descritu in manera atenta e pretzisa s’idea chi si teniat de sa giustìtzia in sa sotziedade sarda de is primos annos de su 900.

In Sardigna cun su faeddu Giustìtzia si identìficant finas is magistrados, sa politzia e is giùighes. In ogna manera su significu de custa paràula tenet, de sòlitu, unu valore negativu, bastat a pensare a is modos de nàrrere comente a “sa giustìtzia mala, sa giustìtzia chi ti mòciat, oppure ‘tza chi ti cùrgiat”. Segundu issu, cales sunt is raighinas de custu sentimentu contràriu de is sardos pro sa giustìtzia?

In s’antigu sa Giustìtzia rapresentaiat su Re, unu Re istràngiu chi non istaiat in Sardigna, ma chi in s’ìsula giughiat is rapresentantes suos chi cumandaiant sa giustìtzia. Custos rapresentantes fiant malos cun is pòberos e bonos cun is ricos. Custa situatzione at cunditzionadu sa mentalidade nostra e finas sa manera de allegare nostra.

Sa tarea de s’Assòtziu Fìgios de Arte Medas est cussu de leare a in antis unu discursu basadu a pitzu de su Teatru, de sa Cultura Populare e de sa Narratzione. In custa rassigna, però, sa Cumpangia teatrale bostra ponet in iscena finas òperas clàssica e testos literàrios chi pro definitzione sunt cultos e dotos, e non populares! Comente est possibile custu acostiamentu tra literadura e Cultura populare?

Pro medas custu acostiamentu diat a pòdere pàrrere atrividu, ma chie connoschet s’istòria nostra ischit chi no ddoe est nudda de istranu. Deo bèngio de una famìllia de teatristas chi pro traditzione at semper postu in iscena cummèdias dialetales e populares, ma cada rapresentatziones giughiat in intro unu significados dignos de is òperas clàssicas. Tocat finas a si subènnere chi sa literadura at semper pigadu ispiratzione dae sa cultura populare.

In is ispetàculos chi leades in iscena donades unu grandu tretu a sa mùsica, difatis is òperas bostras sunt òperas mùsicu- teatrales. Ma cale est sa funtzione de sa mùsica in intro de sa rapresentatzione?

Sa mùsica est una manera comente a is àteras pro contare un’istòria. Est che a sa boghe etotu. Gosi comente ballu e mùsica faghent sa festa, gosi boghe e musica faghent su contu. Pro custu devo torrare gràtzias a is collaboradores mios: Andrea Congia, chi sonat sa chiterra clàssica e Enzo Favata chi sonat su sassòfonu.

Custa istade in Elini ais leadu in iscena su libru de Marcello Fois dedicadu a Samuele Stochino, sa Tigre de s’Ogiastra, Memòrias de su bòidu. Proite sa gente est galu interessada a sa figura de custu bandidu?

Creo chi Samuele Stochinu non siat unu esempru chi tocat a sighire, pro ite ca fiat unu delincuente chi at mortu finas una pipia innotzente. In ogna modu creo chi sa gente siat prus interessada a su disìgiu de giustìtzia suo, chi a sa fine est su matessi chi tenimus totu.

Gràtzias Maistru!

Smartphone e minores: sas indittaduras noas de sa Sotziedade Italiana de Pediatria e s’importu de un’ impreu sciente.

Sa “Sotziedade Italiana de Pediatria” at ispainadu racumandatziones noas subra s’impreu de sos dispositivos digitales dae parte de sos minores, presentendelas in Senadu in su mentres de sos Istados Generales de sa Pediatria.

Sas indittaduras imbidant a cansiare s’intrada chentza controllu a Internet in antis de sos 13 annos, a differrere s’impreu de su smartphone personale a su mancu fintzas a custa edade e a allonghiare s'impreu de sos social media, fintzas a sos 18 annos, in ube sa leze nde permitat s’impreu a comintzare dae sos 13.

Segundu sos espertos, un’amigantzia meda precosa cun smartphone, tablet, videojogos e prataformas social esponnent sos pitzinnos a arriscos mannos, derettu e in tempus longu. Intre sos perìgulos printzipales bi sunt tzitados s’atzessu chenza cuntrollu a cuntenutos malos, sa possibilidade de isvilupare cumportamentos imbistos e s’efetu subra s’isvilupu mentale, emotivu e relatzionale.

S’infàntzia e s’adulescèntzia sunt mamentos in ue su cherbeddu est ancora in prenu cambiamentu e un’impreu digitale intensu podet cotulare cun protzessos de fundamentu comente s’atentzione, sa capatzidade de cumprendere, s’autoregolatzione emotiva. Sas racumandatziones non si alindant a su tema de s’edade. Imbidant puru a ischìvare s’impreu de sos dispositivos in su mentres de sos bustos e in antis de andare a dromire, mamentos de sa die chi devent èssere dedicados a sas relatziones familiares, a su pasu e a sa regulatzione fisiològicas.

Si cussizat de faghere atividades a s’abertu, isport, letura e giogu creativu, istrumentos de fundamentu pro accotzare unu isvilupu ecchilibradu e pro cuntrastare sa assediosidade ligada a s’abbusu de ischermos.

S’annoamentu mustrat comente s’efetu de sos istrumentos digitales subra sa crèschida de sos minores siat oramai unu tema tzentrale in sa chirca iscientìfica, ispainande sa netzessidade de lìnias de ghia craras pro famìllias, iscolas e operadores sanitàrios.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”