Su s’ispèrrumu de Gorropu, chi marcat sa làcana tra su sartu de Orthullè e Orgòsolo, benit bisitada ogna annu de unu muntone de escursionistas e amantiosos de sa natura. Allegamu.nos unu pagu cun Luciano Pigiosu Murgia, guida ambientale escursionistica de Orthullè chi paris cun unu sòtziu suo gestit unu de is logos prus bellos e ispantos de s’Ogiastra e de Sardigna.

Salude Luciano! Sa prima pregunta chi ti facu est custa: ite bolet nàrrere Gorropu?

Su significu de custu faeddu dda narat sa paràula etotu: in sardu gorropu est unu ispèrrumu, unu bacu isfundadu o unu logu irrocadu, pròpiu su chi est Gorropu. Sa cosa chi bògio sutalineare, pro ite medas ddu isbàlliant, est ca su nùmene est “Gorropu” e non “Su Gorropu”!

La sotziedade tua chi gestit su situ de Gorropu si narat “Chìntula”, est a narre “arcu de chelu”. Proite ais isseberadu custu nùmene?

Amus postu custu nùmene a sa sotziedade nostra pro ite est unu faeddu chi forsis s’imperat petzi un bidda mia. In prus est una paràula chi praghet a sa gente e chi abarrat deretu in conca!

Comente est nàschida s’idea de fundare sa sotziedade Chìntula?

Deo paris cun su sòtziu miu Fabrizio Vella semus semper istados amantiosos de su sartu nostru e peri de escursionismu e de paritzu tempus pensaìamus fàghere carchi cosa chi auniret is duas cosas. Tando chimbe annos faghet amus presentadu unu progetu a sa Comuna de Orthullè chi at crètidu a sa proposta nostra e nos at dadu in cuntzessione s’àera de Gorropu.

Comente est su raportu cun is biddas a làcana, Durgali e Orgòsolo?

Durgali giughet sa fortuna de bìere a Gorropu de sa bidda, pro ite ddu tenet a craru e tocat a nàrrere chi is durgalesos ddu ant semper isfrutadu su situ pro su turismu issoro, ma bisòngiat finas a nàrrere chi Gorropu est totu a banda de intro de su sartu de Orthullè. A ogna manera is raportos sunt bonos, siat cun Durgali, siat cun Orgòsolo, cun sa cale cumpartzimus su Supramonte.

Dae ue movent is escursiones? Tenides unu Campu Base?

Tzertu. Una parte de su progetu nostru previdiat s’impreu pro campu base de un’istatzione betza d is carabineris, fata in su 1959.gràtzias a unu finantziamentu Regionale a gràtzias a su permissu de sa Comuna, semus renèssidos a asseliare e torrare a nou sa caserma chi s’agatat pròpiu a metade de caminu tra Orthullè e Baunei, in s’istatale 125. Dae in cue faghimus mòvere totu is ispeditziones e is bisitas fache a Gorropu, ma peri fache a su Supramonte e a Tìscali.

Pro chie cheret ddoe tenet finas sa possibilidade de papare e de corcare?

Si nos si ddu pedint nois damus finas s’ismurzu, opuru aprontamus finas su pràngiu in is cuiles e in is pinnetos paris cun is pastores. Però a presu de su campu base, in sa passada de Sìlana, ddoe tenet unu albergo a tres isteddos chi faghet fina coghina tìpica. Se sòlitu cussigiamus a is istràngios de tzucare a indedda o ddos mandamus in calicuna pasada o B&B de Orthullè.

Pro una die de escursionismu cantu est s’ispesa?

Una die de escursione costat prus a mancu 35/40 èuros a peròmine.

Chie sunt is clientes bostros?

S’escursionista chi lompet in su mese de abrile est una pesona cumpetente e pràtica, mentras cussa chi arribat in austu est unu bisitadore casuale, pagu pràticu e petzi in chirca de ispàssiu. Posca b’est finas su professionista preparadu chi cheret fàghere esperièntzias noas o chi si cheret allenare. In pagos faeddos tenimus clientes de ogna genia e de ogna logu, europeos, cinesos, australianos, chi est belle impossìbile a individuare unu “cliente tipo”!

Cales sunt is perìgulos pro che est pagu pràticu de su monte?

Sena contare is rutòrgias chi podent semper capitare, unu de is perìgulos prus mannos est su de si pèrdere e de abarrare sena abba de bufare. A ogna modu, dae cando amus abertu s’impresa nostra, amus sucursu petzi 3 persones, pro ite damus semper totu is avertèntzias a is istràngios e totus iscurtant is cussìgios nostros. Deo paris cun su sòtziu miu semus finas espertos de primu sucursu, ma pro is casos prus graves semus in cuntatu deretu cun su sucursu ispereològicu alpinu de s’Ogiastra, chi tenet sa sea sua pròpiu in Orthullè.

Ite faghides pro fàghere respetare s’ambiente a is turistas?

Su bisitadore mèdiu naramus ca est educadu e no imbrutat su logu, antzis si leat incuru de s’ambiente e si biet calicunu chi imbrutat ddu brigat e ddu iscacamurrat! In prus in su sartu nostru no lompet sa “massa” e no ddoe tenet perunu problema pro s’echilìbriu naturale.

Depende cumbìnchere a un’istràngiu de bènnere a si fàghere is vacàntzias ite ddi dias a nàrrere?

Ddi dia a nàrrere chi Gorropu est s’ùrbidu prus artu de s’Europa, cun crontes mannas e oros de monte artos finas a 500 metros. Ma si non bastat in Gorropu ddoe faghet una matighedda rara, ùnica in totu su Mediterràneu, chi creschet petzi indedda. Si narat Acuileia Nuràgica e a dda ammirare cando est in frorende·si est unu ispantu mannu balet sa pena bìere!

Isteddos de sa lìrica internatzionale protagonistas in Casteddu.

Dae Piero Pretti a Jessica Pratt, dae Frantziscu Demuro a Yusif Eyvazov: a subra de su palcu de su Teatru Lìricu de Catseddu sunt arribande nòmenes famados de sa lìrica internatzionale. S’istajone de s’òpera s’at a abbèrrere cun su debutu de su solista Piero Pretti, chi at fàghere su Duca de Màntova in Rigoletto, e su pùblicu at a retzire cun cuntentesa manna a Frantziscu Demuro, chi at a torrare po fàghere sa parte de Pollione in Norma de Bellini. Sunt duos artistas chi sunt semper aggradèssidos meda in totu su mundu.

De sos protagonistas internatzionales tocat de montovare a Jessica Pratt, chi at a fàghere Lucrètzia Bòrgia in s’òpera de Donizetti, ma puru Yusif Eyvazov, chi at a fàghere a Calaf in Turandot de Puccini. Su sovrintendente nou, Andria Cigni, at fatu unu cast vocale bravu meda, chi at a èssere bonu a betare a pare boghes famadas e talentos noitolos, dande a su pùblicu unu panorama internatzionale chi at a èssere in Casteddu. De sos artistas mai bènnidos a Casteddu, tocat de montovare a Fabio Sartori, chi at a èssere Otello in Otello de Verdi, Saioa Hernandez in Norma e Ewa Plonka in Turandot.

No ant a mancare artistas chi sun zai istados in Casteddu, comente a Franco Vassallo e a David Cecconi, chi ant a fàghere ambos a Jago in Otello, Matteo Desole at a èssere Gennaro in Lucrètzia Bòrgia, Ana Victoria Pitts at a èssere sa barona de Champigny in Il cappello di paglia di Firenze de Nino Rota, Micheli Pertusi Oroveso in Norma e Frantzisca Sassu Dorabella in Così fan tutte de Mozart.

S’istajone de ocannu at a èssere fata de sete òperas mannas, chimbe turnos in abbonamentu e bator produssiones noas de su Lìricu. S’at a comintzare su 10 de su mese de nadale cun Otello de Verdi. Totu sos cast vocales e artìsticos de cust’istajone si podent bìere in su situ uffitziale de su Teatru Lìricu de Casteddu. At a èssere un’ocasione manna po su pùblicu sardu po pòdere leare parte a un’istajone fata a manera internatzionale.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22