Hugo Rafael Chávez Frías s’est mortu. Pro medas fiat petzi unu “populista” chi preigaiat sa rivolutzione solu pro afortire su podere personale suo. Pro medas àteros, imbetzes, fiat unu polìticu chi no atzetaiat cumpromissos, unu rivolutzionàriu berdaderu, unu de is pagos chi paraiat barra a is polìticas neo-liberales e imperialìsticas americanas. Sena duda, però, su capu bolivarianu fiat istimadu dae sa parti prus manna de su pòpulu suo, prus che totu de is pòberos, pro ite, in 14 annos de guvernu fiat renèssidu a inghitzare una surra de riformas in favore de is classes prus mìseras, abbassende de meda su malu nutrimentu, s’analfabetismu, sa disocupatzione. Diversos sunt istados is cummentos de is polìticos ogiastrinos pro sa morte sua.

Ispantosu su pàrrere de Paolo Stochino, Assessore comunale de is Traballos Pùblicos de Tortolì: “bos at a pàrrere istranu, bida s’istòria polìtica mia, ma apo semper tentu interessu e curiosidade pro Chavez. Non potzo nàrrere ca deo l’ammiraia, ma m’at semper ispantadu sa personalidade e su determinu suo”.

Prus apassionadu Salvatore Acampora, amministradore de sa Comuna de Lanusè: “Sende deo unu amantiosu de s’Amèrica Latina e de sa libertade, oe is làgrimas falaiant finas in Sardigna. Apo semper istimadu sa fortza sua, su coràgiu suo e s’amore chi issu teniat pro su pòpulu suo e pro sa gente prus mìsera, is prus male tratados e dae sèculos e sèculos de colonialismu. Chie narat chi fiat unu ditadore est unu ignorante de polìtica, pro ite Cheves est semper istadu votadu. Issu at rapresentadu s’ùnicu casu a su mundu a canta unu Presidente est istadu torradu a pònnere a su podere dae su pòpulu chi s’est opostu a su corpu de istadu de sa Dereta. Dae unu puntu de annotu polìticu m’at insingiadu s’amore pro sa pàtria e pro s’indipendèntzia”.

Chavet fiat unu personàgiu ambìguu chi s’est ispiradu a is ideas de Simon Bolivar. Cheriat dare serenidade econòmica a sa pàtria sua e isòrvere is problemas graves de corrutzione”. A ddu nàrrere est Roberto Marceddu, su Sìndigu de Gàiru, chi at sighiu narende: “Fiat amadu e odiadu in su matessi tempus, sa vida sua est istada marcada dae corpos de istadu fallidos, dae pèrdidas edae bìnchidas eletorales, s’ùrtima in su 2009 cando at chircadu de cantzellare su lìmite temporale de su mandadu istitutzionale suo pro pòdere guvernare pro semper. Segundu una visione anti-capitalista e anti-globalizatzione s’est semper opostu a is Istados Unidos e est istadu semper in favore de istados antidemocràticos comente cussu cubanu, cussu iranianu e cussu lìbicu de Gheddafi. Comete a totus is “ditadores” est istadu unu personàgiu egotzèntricu chi de seguru at fatu bene a sa terra sua gherrende sa poberesa, ma at causadu finas peleas, dificultades e problemas. Su lìmite mannu suo est cussu de àere impedidu s’evolutzione democràtica de s’istadu”.

Prenu de significadu su cummentu de Marco Melis, Sìndigu artzanesu: “Bos at a pàrrere de pagu impastu, ma so abarradu ispantadu de comente Chavez siat renèssidu a ghiare unu paisu che a su Venetzuela pro unu muntone de tempus e in su matessi tempus siat renèssidu a crèschere cu cunsensu suo. Sa cosa chi m’at fatu impressione est peri s’amigàntzia chi isse teniat cun su presidente iraniau, cun su cale, mancari cumpartziat unu grandu ispìritu antiamericanu, teniat meda diferèntzias a livellu culturale. Seguru est istadu una figura singulare e ambìgua”.

Dda segat prus in curtzu Giuseppe Mesina, consigieri de sa Provìntzia Ogiastra: “Si est istadu cunfirmadu medas bortas comente presidente bolet nàrrere chi su pòpulu ddu istimaiat a teniat fide in isse!”.

Nugoro tzelebrat Grassia Deledda: sa domo museu chi contat sa vida de s’iscrittora premiu Nobel.

In Nugoro, in su coro de sa Sardigna, bi est sa domo in sa cale est naschida Grassia Deledda, s’unica iscrittora italiana chi at binchidu su premiu Nobel po sa litteradura. Oe, sa domo est divennida unu museu, apparande a sos bisitadores s’opportunidade de si affundare in sa vida e in s’opera di una de sas friguras pius importantes de sa litteradura italiana de su Noighentos.

Sa Domo Museu Grassia Deledda custoit sos oggettos personales, documentos, fottograffias e documentos iscrittos a manu chi permittint de iscoperrere non solu s’iscrittora, ma fintzas sa femina, su cuntestu de sa famiglia e su ligamene fungudu cun sa terra sua. Passizzande intre sas istantzias, est possibile torrare a bivere s’atmosfera de su incumintzu de su Noighentos e alcansare s’ispiratzione chi at ghiadu medas de sas operas suas, dedicadas a sa vida de donzi die, a su connottu e a sas tribulias de sa Sardigna.

Su museu non si allindat a contare sa vida privada de sa Deledda: proponnet fintzas caminos a tema ligados a sos romanzos suos, a s’attividade litteraria sua e a su riconnoschimentu internatzionale de su Premiu Nobel, retzidu in su 1926. Intre apparadas a tempus, abbenimetos culturales e letturas pubbricas, sa Domo Museu si ponet comente logu de addobiu e devuccamentu capatze de accostare sas ingendras novas a sa connoschentzia de s’iscrittura e de s’istoria litteraria sarda.

Bisitare sa Domo Museu Grassia Deledda cheret narrere faghere uni biazu in su tempus e in sa cultura de s’isula, cumprendinde cantu sa Sardigna eppat influentzadu sas operas suas e comente s’iscrittora siat resessida a revertire istorias locales in contos universales, appretziados in tottu su mundu.Su Museu est oe no solu unu donu a sa memoria de GrassiaDeledda, ma puru unu puntu de relata po su turismu culturale e litterariu, chi dat balore a sa ricchesa istorica e artistica de sa tzittade de Nugoro.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22