Su de is trasportos in Sardigna est un’argumentu dìligu meda, dae semper. Pagos, male organizados e caros che fogu. Mancu male chi in custas dies dae su Consìgiu Regionale sunt lòmpidas bonas noas. E, intendide totu cantos, custas noas pertocant is giòvanos (dae semper is prus danneficados). Sa noa, dereta dereta de bessire, faghet tènnere ispetu bonu: is pitzocos e is pitzocas dae 14 a 27 annos ant a biagiare de badas  in is naves de sa Flota Sarda S.p.a. Custa cumpangia de navigatzione noa est istada chèrfia dae sa Regione Sardigna pro more de chircare de isfrancare s’ìsula nostra dae s’egemonia istòrica de sa Tirrènia. Sa summa istantziada pro permìtere a is prus giòvanos de si pòdere ispostare sena ispatzare mancu unu soddu cun is traghetos regionales, dae sa Sardigna e bie sa Sardigna, est de 2 miliones de èuros. Custa, mancari pitica, est una rivolutzione de importu mannu pro sa terra nostra, pro ite at a fàghere a manera chi mìgias de pitzocos e pitzocas potzant biagiare cun fatzilidade, sena pensamentos e sena isetare a is ofertas raras o a su perìodu de eletzione pro torrare in sa pàtria issoro.

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22