Unu puntu de annotu chi faghet craru in una de is plàias prus galanas de s’Ogiastra, su monumentu sìmbulu de sa bidda de Barì, prenu de istòria e de contos antigos, logu de batallas ma finas de adòbiu  tra culturas diversas: cale est su logu mègius pro ospitare sa mustra de un’artista capassa de tènnere unu ligàmene sighidu tra campos de traballu e àmbitos culturales diferentes si non sa turre de Barì? Pro totu custu dae su 5 a su 30 de cabudanni sa fortalesa de Barì at a acasagiare sa mustra personale de pintura de Rossella Di Dio. In intro de sa turre ant a èssere presentadas unas de is òperas de prus interessu de sa pintora: pinturas fatas subra sa tela, disinnos e pastellos, totu cun unu tema intzentradu mescamente subra de is atividades umanas e subra de is usàntzias populares antigas. S’artista romana cun unu talentu polièdricu e unu ghetu naturale, mastra in sa tècnica de su “Trompe l’oeil”, non pintat ebbia, ma acumprit finas afriscos, còpias de òperas clàssicas, illustratziones e murales (unos murales suos s’agatant finas in Orgòsolo). Sa mustra at a abèrrere dae is 10 de mangianu finas a sa una e at a torrare a abèrrere a is 6 de merie finas  a is 10. 30 de note.

Su bistire de sos Mamutzones: identidade e misteriu de sa Barbàgia

Su bistire de sos Mamutzones est unu de sos sìmbulos prus antigos e reconnoschìbiles de sa Sardigna de su connottu, unu bistire chi arregat seculos de istòria, ritos e signifficu. Ligadu a su carrasegare de Mamujada, in su coro de sa Barbàgia, est una de sas espressiones prus cadrias e misteriosas de sa cultura sarda.

Su bistire est fattu de pedde de berbeghe niedda, caratza de linna iscura e sonàzzos ghettados in sas palas. D’onzi elementu tenet unu balore simbòlicu pretzisu: sa pedde ammentat su ligàmene cun sa natura e su mundu pastorale, sa caratza mustrat sa cara àrcaica de s’òmine chi si trasformat in ispìritu, mentres chi sos sonàzzos batent, cun su ritmu fundudu insoro, una boghe antiga chi sonat in sos carruzzos de sa bidda.

Su pesu de su costumene podet passare sos 30 kilos, pro neghe de sos sonàzzos mannos de brunzu fìssados in d’una istrutura de coriu. Si lu pònnere recherret fortza fisica, ma fintzas cuntzentratzione e rispetu pro su connottu. Su movimentu de sos Mamutzones est lentu e cadentzadu, acumpanzadu dae sos Issohadores, friguras bestidas de biancu e ruju chi los ghìant e los inghìriant in sa protzessione.

S’orìgine de custa mascara est cuada dae su misteriu. Carchi istudiosu dda ligat a ritos de fertilitade o de passàgiu intre sas istajones, àteros a tzerimònias de amparu e purificatzione. In donzi casu, su bistire de sos Mamutzones sighit a rapresentare una forma de memòria coletiva, unu connottu bivu chi aunid sa comunidade e affaschinat bisitadores dae totu su mundu.

Oe su bistire est custòidu e tramandadu cun orgòlliu, sìmbulu de identidade, resistèntzia e apartenèntzia. Si lu pònnere no est unu gestu folclorìsticu simple, ma un’atu de continuitade cun su tempus coladu, una manera pro ammentare chi sa Sardigna prus autèntica bivet ancora, in su sonu de sos sonàzzos e in su passu lentu de sos Mamutzones in soro.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”