Gràtzia Deledda: su Nobel pro sa Literadura de su 10 de Nadale 1926

Propriu su 10 de nadale 1926, Gràtzia Deledda retziat su Prèmiu Nobel pro sa Literadura, bintrande in s’istòria comente sa prima fèmina italiana a alcansare custu reconnoschimentu de grandesa e comente una de sas boghes prus importantes de sa narrativa italiana de su Noighentos. Nàschida in Nùgoro su 27 de cabudanni 1871, Deledda at dedicadu sa vida sua a contare sa Sardigna, sa terra sua de nàschida, cun su connottu suo, sas
‘ bistas abrias e sas mudas de sa zente sua.

In sos romanzos suos cumparit ì cun fortza su ligàmene intre s’òmine e sa terra, intre su destinu personale e sas règulas morales de una sotziedade a bortas tosta e severa, in ube sas allegrias e sos patimentos s’intritzant in unu contu reale e umanu meda. S’iscritura de Deledda, simple ma cadria, aunit su realismu verista a unaintrospezione psicologica funguda, resessinde a revertire sas mudas locales in istòrias universales.

Òperas comente Elias Portolu, Cannas a su bentu e Sa mama non si alindant a contare sa vida sarda, ma iscoberint temas universales comente sa poberesa, su cunflitu morale, s’amore, sa zustìssia e sa chirca de sa redenzione. Sa giuria de su Nobel at apretziadu in manera particulare custa capatzidade de fàghere universale una realidade gai abbarbada in s’iscrocca, reconnoschinde a Deledda unu talentu capatze de faeddare a su coro de totus sos lettores, addia de su tempus e de su logu.

S’assignadura de su Prèmiu Nobel at rapresentadu non solu unu triunfu personale pro s’iscritora, ma fintzas unu mamentu de braga manna pro sa cultura italiana, in unu tempus in ube sas fèminas fadigaiant ancora a retzire reconnoschimentos internatzionales in su campu de sa literadura.

S’esèmpiu suo at abertu su caminu a sas ingendras benidoras de iscritoras italianas, mustrande chi istòrias arrighinadas in manera funguda in sa terra insoro pòdiant tènnere balore e attumbentzia universale. Ancora oe, Gràtzia Deledda abbarrat unu puntu de relata de sa narrativa italiana de su Noighentos, capatze de contare cun delicadesa e intensidade siat sa Sardigna siat s’ànimu umanu in sa cumplessidade sua.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”

Ispidale de Santu Bainzu firmu a su palu:ritardos chi iscobiant unu sistema chentza disignu.

S’abertura de s’ispedale nou de Santu Bainzu Monreale patit unu rinviu novu e, segundu sas istimas prus reghentes, s’ispidale no at a èssere operativu a innantis de su 2027. Una data ancora a tesu, mescamente si  si cunsiderat chi s’istùdiu de possibilidade est de sa segunda metade de sos annos Duamìzza e chi su cantieri, cumintzadu in su 2022, est bistadu prenu de abbaccamentos, firmadas e torradas a cumintzare chi ant fattu su percursu isvariadu meda.

Su ritardu de su cantieri ponet in lughe una difficultade prus manna: sa Sardigna bivet dae annos sa mancàntzia de una progetatzione sanidària firma e coerente. S’Ìsula non tenet unu pranu azzorronadu e abberu orientadu a sos bisònzos de sas comunidades, pro itte s’ùrtimu Pianu sanidàriu regionale est de su 2007. In su mentres, si sunt sighidas refformas e cuntra refformas, acuntzentramentos e cummissariamentos chi non ant resòrvidu sos problemas istruturales de s’assentu sanidàriu regionale.

A cumplicare de prus  su cuadru est sa crèschida de su campu privadu, in manera particulare si biet in sos tzentros prus populados, in ue ant pigadu forma poliambolatòrios modernos e istruturas chirùrgicas novas capatzes de apparare servìtzios lestros. In parallelu, sa salude pùbrica fadigat semper prus a garantire sas prestassiones netzessàrias, cun su perìgulu beru de allargare sa distantzia intre chie podet atzèdere a curas deretas agguantande costos privados e chie imbetzes est costrintu a si cunfrontare cun listas de isettu, tempos longos e mancàntzias organizativas.

In su Campidanu Mesanu, logu chi isettat unu ispidale novu dae belle vinti annos, custa dèbilesa est evidente meda: sa meighina de s’iscrocca s’est afortigada a pagu a pagu, medas bàrdias mèigas ant serradu o minimadu sos òrarios, sos mèigos de base non bastant e sos servìtzios netzessàrios benint dados cun difficultade. Comunidades intreas s’agatant a bìvere gai in d’una cunditzione de emergèntzia donzi die.

Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”