Su diabete, imparis cun sa grassesa, apprettat in manera importante su protzessu de s’imbetzamentu tzellulare, cumprumittinde sa funtzione de sas tzellulas staminales creschinde s’arriscu de maladias ligadas a s’edade. Tottu custu est bessidu a pizu in su 30° Cungressu de sa Sotziedade Italiana de Diabetologia, inube sos espertos ant devuccadu sos protzessos po mesu de sos cales su diabete faghet imbetzare su corpus e faghet bennere maladias graves.

In mesu de sos effettos chi preoccupant de pius bi est sa cumprumissione de sas tzellulas rassas, giai cando incumintzant a naschere, cosa chi impidit chi bi siat unu cambiu normale de sas tzellulas.

Custu protzessu favoressit sa perdida de olastitzidade de sa pedde e sos organos de su corpus e faghet ismalaidare organos importantes meda, abberinde sa bia a maladias de su coro, de su cherbeddu e sos runzones, chi sunt tipicas de s‘imbetzamentu primidiu.

Unu de sos problemas metabolicos pius criticos, ligados a su diabete est sa “lipotossicità”: s’accumulu de su rassu in pius, si cuntzentrat in logos comente su coro, su figadu, sa carrisapida e sa bentre, causande afframamentu e dannos mannos a paritzos organos. Custu accumulu de rassu podet giughere a sa maladia cardio-renale-metabolica, una condissione cumplicada meda, chi si no est curada, podet divennere a s’ispissu un’abbenimentu grave, cun problemas a su coro e a sos atteros organos.

In pius de sas cumplicassiones metabolicas, su diabete influenzat in manera pesante meda sa calidade de sa vida e podet fintzas minimare sa longaria de sa vida. Sos livellos artos de glucosio e s’istress ossidativo compromittint sas contesturas de sas tzellulas, accreschinde s’arriscu de neuropatia e vasculopatia. Custos dannos podent causare debilesa, difficultades a si movere e su gai giammadu “piede diabetico”, una cumplicantzia grave meda chi che podet leare fintzas a che segare su pe’.

A livellu de sos musculos, su reduimentu de s ‘insulina ligada a su diabete, intzitat sa perdida de sa cunsistentza de sos musculos, accreschinde sa debilesa de su fisicu e minimande sa mobilidade. In pius, su diabete influentzat sa saliosidade e puru sa funtzione sessuale: sos schilevrios ormonales ligados a sa glicemia arta podent giughere a problemas de eressione in sos omines e problemas cun sos tripisos po sa feminas, mancari siant zovanas.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22

Calidade de s’ària in Sardigna: unu cuadru intreu chi faghet coraggiu.

Sa Sardigna registrat in su 2024 unu cuadru intreu positivu subra de sa calidade de s’ària, mancari cun calicuna dificultade in alas suta custante osservassione. Est su chi cumparit dae sa Relatzione annua subra de sa calidade de s’ària preparada dae s’Arpas. In s’ala  de Casteddu, chi cumprendet ses comunos e tres logos de osservassione, non sunt istados agatados codiamentos de sas affrontaduras de sa leze. Sas bessidas printzipales de bogada abbarant su tràficu, su calllentamentu de sas domos e sas attividades portuales, aeroportuales e ferroviarias.

Fintzas in sas alas urbanas de Tàtari e Terranoa sa situatzione abbarrat firma e in sas affrontatziones de sa leze. In Tàtari sas bessidas bènint printzipalmente dae su tràficu e dae su callentamentu de sas domos, mentres in Terranoa sunt de importu fintzas sas attividades portuales e aeroportuales. In ambas alas non sunt istados iscobertos codiamentos de sos valores de affrontamentu.

Attentzione particulare benit dae sas alas industriales. In s’ala de Assèmini-Maccrarieddu si cunfirmat una minimada a pagu a pagu de sos livellos de anidride solforosa, in lìnia cun s’inclinu de sos ùrtimos annos.

In s’ala de Sarrocu sos livellos mèdios de benzolo sunt in minimamentu rispetu a sos annos colados, chene codiamentos de sas affrontaduras; si registrant oras de punta in calicuna ocasione, ma no medas de ponnere difficultades. S’ala de Portescusu-Portovesme, caraterizada dae unu carrigu mannu de bogadas, mantenet una situatzione medrada. A s’acabu, in s’ala industriale de Portu Turres sos valores de sos impestadura resurtant lebados e totu intro  de sas affrontaduras de sa leze.

In sas alas rurales, sos sete logos de osservassione cunfirmant valores firmos e in manera làsca intro de sos lìmites de sa leze. S’indittadore ozono si mantenet intro de s’affrontadura, mentres sa caraterizatzione de sos prueres fines pro metallos pesantes mustrat valores sutta  de sas affrontaduras e de sos iscopos de sa leze.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”