Po rispondere a sas cunditziones de su tempus de oe chi sunt diventadas urtimas, est bistadu leadu unu provvedimentu importante meda chi ponet atzippas a tempus po su tribagliu sutta de su sole in Sardigna. Incumintzande dae oe, est bistada cunfirmada una proibissione chi balet po tottu sas attividades de tribagliu chi si faghent in sos arvos e in sos cantieris de sos fraigos, cun s’intentu de diffendere sos tribagliadores dae sas cunsenguentzias dannosas de su bistare sutta de su sole. Custa proibissione at essere dae sas 12.30 a sas 16.00 de donzi die e at a balere in tottu sa Sardigna.

Sa detzisione est bistada cunfirmada po mesu de unu pregone chi est bistadu dae pagu frimmadu dae sa Presidnte Todde. Custa mesura est po tottu sas attividades chi abbisonzant de un’esposissione po meda tempus sutta de su sole e un’attividade fisiga cadria.

In particulare, sa proibissione est po sos tribagliadores de sa laurantza e de sos frores, e puru sos de sos cantieris de sos fraigos. Custos tribaglios, si faghent casi semper a s’abbertu, medas bortas cando bi est cardu meda e no bi est sa possibilidade de si conziminare, accreschinde meda s’arriscu de soleada e atteros problemas presos a su aumentu de su cardu.

Po garantire sa balidia de custa mesura, est bistadu pedidu cussizzu a su situ “worklimate.it” chi frunit una cartina pretzisa de s’arriscu. Secundu custa cartina, sos dies de su 19,20 e 21 de triulas sunt disinzados dae un’arriscu “artu” chi bi est in tottu s’isula. Custu cheret narrere chi sas cunditziones urtimas sunt diffundidas in tottue, arrendinde apprettosu meda e netzessariu su rispettu de sa proibissione.

Sa proibissione tenet effettu dae su primu momentu, po prevennere emergentzias in sa sanidade e affianzare sa sicuresa de sos tribagliadores in custu tempus de calore mannu. Su balore arribat fintzas a su 31 de su mese de austu, sa die fintzas a sa cale si prevedid de controllare sas cundissiones de s’ambiente e baludare si bi at essere bisonzu de atteras mesuras de protessione.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22