Sa Cunferèntzia Aberta de sa limba sarda est istada organizada in aplicatzione de s’art. 6 de sa LR 22/2018, chi previdet chi sa Regione organizet una (Cunferentzia aberta pro sa lìngua sarda, su catalanu de S’Alighera e su tataresu, gadduresu e tabarchinu, comente trastu de impèllida, initziativa e partetzipatzione a sa definitzione de is lìnias de indiritzu e a sa valutatzione de is resurtados cunsighidos. Sa Cunferèntzia naschet comente  bisòngiu de cunfrontu intre is vàrios atores de sa polìtica linguìstica regionale.

“Colamus dae una fase teòrica legislativa in fines a una fase atuativa, at naradu aberende is traballos, s’assessore regionale de sa Pùblica Istrutzione, Andrea Biancareddu. Unu grandu isfortzu de s’assessoradu e de totu s’iscuadra, ma mescamente sa  voluntade polìtica manna de trasformare su chi fiat unu bisu in una realidade. Giùghere sa lìngua sarda in is iscolas, in is isportellos linguìsticos, in is mèdios de comunicatzione, tando in is giornales, in is tv e in is ràdios. Fàghere connòschere s’identidade nostra, s’identidade de unu pòpulu e fintzas sa lìngua. Ethnos, chi cheret nàrrere pòpulu in sentidu ampru, no est petzi su de èssere pilioro o pilinieddu, ma apartènnere a una ratza, a sa cultura nostra, is orìgines nostras e is costumàntzias nostras, is poesias nostras e is cantzones nostras, s’enogastronomia nostra.

Duncas sa lìngua est s’istraordinàriu mèdiu de locomotzione e de comunicatzione, de cuntatu intre is pòpulos e tutelare is minorias, a las avalorare, a las pònnere in cunditzione de interagire intre issas, at sighidu Biancareddu. Sa Regione Sardigna dd’at fatu investende risursas e traballu. Dd’at fatu cun s’impinnu miu, chi nch’apo crèidu e de totus is collaboradores meos. Duncas custu est unu grandu resurtadu. Ispiegare su sardu podet èssere finas terapèuticu, podet giuare pro is livellos de aprendimentu de is pitzocos in is iscolas. Amus formadu is insegnantes.

Como no andant prus is pensionados o is mannois pro faeddare su dialetu. Como andant insegnantes chi ant fatu su cursu cun sa tzertificatzione C1 chi nos giughet a unu livellu belle de madrelìngua. Duncas b’est istadu unu brincu de calidade mannu. S’àtera proposta mea at a èssere su de insegnare s’istòria sarda. In is àulas finas a pagos annos no ant mai faeddadu de sa tziviltade de is nuraghes o de s’istòria sarda. Diat èssere unu mètodu pro disegnare s’istòria, mancari faeddende su sardu, chi podet èssere gadduresu, tabarchinu e tataresu, su catalanu est segugiare gasi is fìgios nostros e tènnere una cultura de su passadu issoro chi est s’identidade nostra, at concruidu Biancareddu”.

“Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Setantaghimbe annos de autonomia: totu sos presidentes de sa Regione Sardigna

Sa Sardigna, dae su 1949 a oe, at tentu un’istòria polìtica longa e manna, marcada dae presidentes chi ant signadu èpocas diversas in sa vida de s’ìsula. Su primu presidente de sa Regione est istadu Luigi Crespellani, democristianu, in càrriga dae su 1949 a su 1954, figura de importu in sa ricostrutzione a pustis de sa gherra e in su comintzu de sa màchina amministrativa autònoma.

A pustis de issu bi sunt istados Giovanni Battista Melis de su Partidu Sardu de Atzione, Efisio Corrias e Giuseppe Brotzu, chi ant ghiadu sa Regione in sos annos Chimbanta, tempus de afortigamentu istitutzionale. In sos annos Sessanta sa Sardigna at vìvidu s’istasione de su Pianu de Rinàschida, unu progetu mannu de isvilupu econòmicu agiuadu dae s’Istadu. In cussu tempus bi sunt istados comente presidentes Giovanni Del Rio, Efisio Melis, Luciano Crespellani e àteros esponentes de sa Democratzia Cristiana.

Sos annos Otanta ant sinnadu unu passàgiu de importu cun Mario Melis, primu presidente sardista, elègidu in su 1984 comente ghia de una coalitzione autonomista e progressista. A pustis de issu Francesco Ligas, Angelo Rojch e Antonello Cabras, in unu tempus de crisi industriale e instabilidade. Cun sa Segunda Repùbblica, sa polìtica regionale at cambiadu: dae su 1999 su presidente de sa Regione est elègidu in deretura dae sos tzitadinos. Intre sos protagonistas de cussa fase Federico Palomba e Andrea Soddu, e a pustis Mauro Pili, esponente de Fortza Itàlia, elègidu in su 1999 e cunfirmadu in su 2001.

In su 2004 est arribadu Renato Soru, imprendidore fundadore de Tìscali, chi aiat puntadu subra s’isvilupu tecnològicu, tutela de su paisàgiu e pianificatzione urbanìstica. In su 2009 torrat su tzentru-destra cun Ugo Cappellacci, e in su 2014 Francesco Pigliaru, economista e dotzente. In su 2019 sa presidèntzia passat a Christian Solinas de su Partidu Sardu de Atzione, sustènnidu dae sa Lega e dae Fortza Itàlia. Dae su 2024 sa ghia de sa Regione est afidada a Alessandra Todde, de su Movimentu 5 Stelle e prima fèmina presidente de sa Sardigna.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”