S’istrutura fiat istada fraigada pro acasagiare sos operajos biagiantes de sa mina de Monti Bèciu chi acudiant dae sas biddas de inghìriu. Sa càbida fiat de 250 postos letu in cameratas de 25 postos cadauna cun mensa, locale de recreu cun ràdiu, gabinetos e dòtzias.

Biendelu dae largu paret unu cardulinu grogu cun sa crobeta ruja chi nde istupat dae su padente iscuru de sas primas oras de su mangianu. Custa est sa descritzione chi podimus agatare in su situ de “sardegna abbandonata” dedicadu a s’Albergo Sartori, in Monti Bèciu, chi s’agatat in pitzu de su cantiere de potente, cussu de Sartori, chi est unu pessonàgiu de importu mannu de s’istòria minerària de su logu. Difatis, comente podimus lèghere in su cartellu postu a s’intrada cust’òmine diat s’amministradore delegadu de sas minas de Monti Bèciu chi aiat dadu su nùmene fintzas a su Putzu Sartori e a sa colònia marina de Funtanatza.

S’istrutura fiat istada fraigada pro acasagiare sos operajos biagiantes de sa mina de Monti Bèciu chi acudiant dae sas biddas de inghìriu. Sa càbida fiat de 250 postos letu in cameratas de 25 postos cadauna cun mensa, locale de recreu cun ràdiu, gabinetos e dòtzias.

S’istrutura, inchinghiada in su 1942 in ocasione de sa bìsita de Benito Mussolini, fiat istada intitulada a Francesco Sartori (Amministradore delegadu de sas minas de Monte Bèciu) e fiat abarradu ativa pro prus de 30 annos.

Su cumplessu mineràriu de su Mèdiu Campidanu,  at rapresentadu pro unu sèculu su coro de s’indùstria estrativa de su sud-ovest, oe est unu parcu geomineràriu e patrimòniu Unesco.

De sas ùmiles domos de sos operajos a su de palatzu pomposu de sa diretzione, colende fatu de sos cantieris de bogadura e traballadura, sedes dirigèntziales e de servìtzios. Intre sos monumentos de archeologia industriale de Montebetzu, atzufados in su territòriu de Àrbus e Gùspini, si podet acumprire unu giru istòricu-culturale a s’iscoberta de unu ‘mundu pantasma’ torradu a mentovare dae unu cumplessu de minas dismissas, a pagas chentinas de metros de sas dunas de Piscinas e a prsu de àteras marinas de sa Costa Birde.

Sa faina estrativa de su giassu, unu de sos oto chi formant su parcu geomineràriu de sa Sardigna – sìmbulu de sos Geoparks de s’Unesco – est durada belle unu sèculu e mesu, dae su 1848, cando su re Càralu Alberto aiat cuntzèdidu s’isfrutamentu a Giovanni Antonio Sanna finas a su 1991, annu de sa serrada a pustis de deghènnios de crisi.

 “Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2022-2023. LR 22/2018, art. 22”

Sardigna e Corsica: duas ìsulas sorres unidas dae s’istòria, sa natura e s’identidade

Divididas dae solu dòighi chilòmetros de mare, Sardigna e Corsica cumpartzint meda de prus de una parte de Mediterràneu. Custas duas ìsulas mannas , una italiana e s’àtera frantzesa, sunt ligadas dae raighinas antigas, paesàgios chi si assimizant e una identidade culturale forte chi affundat sas orìgines suas in unu passadu cumune.

In su cursu de sos sèculos, Sardigna e Corsica ant cumpartzidu eventos polìticos e dominatziones chi si assimizaiant. Ambas duas fiant bistadas
populadas dae nuràgicos e torreanos – tziviltades megalìticas chi ant fraigadu turres de pedra cun funtziones de defensa e de credu – e chi pustis ant connotu sa presentzia de sos Fenìtzios, de sos Romanos e de sos Pisanos.

Dae su puntu paesagìsticu, sas duas ìsulas s’assimìzant in manera ispantosa. Ambas duas oferint montes agrestes, costeras taghientes, buscos de elighes e suerzu, playas biancas e unu mare cristallinu. Sas Buccas de Bonifàtziu, bratzu de mare istrintu chi ddas dividit, est una de sas zuras marinas prus faschinosas e bentosas de su Mediterràneu, riccas de biodiversidade e amparada dae riservas naturales in ambas duas costeras.

Fintzas in sa cultura, sas affinitades sunt importantes. Sas duas ìsulas mantènent traditziones linguìsticas e populares fortes: su corsu e su sardu apartènent a sa matessi famìllia linguìstica romàntzia e presentant assimigliantzias in sa fònetica e su lessicu sorprendentes . Sa mùsica populare e sos cantos polifònicos testimònziant custu lìgamine, gai comente sas festas religiosas, sos costùmenes traditzionales e s’artesanadu, in ue su lignu, sa suerzu e sos tessidos sunt protagonistas cumunes.

Sos sardos e sos còrsos cumpartzint fintzas una trassa carateriale chi si reconoschet: orgòlliu, atzàpu a sa terra propria e ispìritu indipendente. Ambas duas populatziones tenent una istòria de resistèntzia culturale e de defensa longa de s’autonomia insoro, medas bortas in cuntierra cun sas autoridades tzentrales.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”