Tudadu pro 2300 annos suta su ludu e  s’abba cagente de sas bartzas sacras, est essidu a pìgiu in custas dies in Toscana unu depòsitu votivu de 24 istàtuas chi at a fàghere torrare a iscrìere s’istòria.

Intre sas 24 istàtuas in brunzu de fatura rafinada meda, b’at un’efebo cordadu subra de su fundu de sa  bartza manna de època romana, Igea, sa dea de sa salude chi fiat istada fìgia o mugere de Asclepio, una colovra allorogada subra de su bratzu. Pagu prus addae, galu afundadu dae s’abba, si podet iscerare Apollo e posca àteras divinidade, matronas, pitzinnos e imperadores. Sunt abbarradas prus de duamìgia annos interradas in su ludu e in s’abba cagente de sas bartzas sacras, e a pustis de unu traballu de iscavu cumentzadu in su 2019 sunt torrada a essire a campu a  San Casciano dei Babni in Toscana. 24 istàtuas in brunzu, chimbe de sas cales artas belle unu metru, totus intreas e in istadu de cunservatzione perfetu.

“Un’iscoberta chi at a torrare a iscrìere s’istòria e subra de sa cale sunt giai traballende prus de 60 espertos de totu su mundu”, at naradu in anteprima a s’Ansa s’archeòlogu Jacopo Tabolli, giòvanu dotzente de s’Universidade pro Istràngios de Siena, chi dae su 2019 ghiat su progetu cun sa cuntzessione de su ministeru de sa Cultura e s’amparu fintzas econòmicu de su piticu comunu.

Un’ascusòrgiu ùnicu a beru e de grandu valore, at sutaliniadu Tabolli, chi s’acumpàngiat a un’incredìbile cantidade de iscritziones in etruscu e in latinu e a su cale s’agiunghent mìgias de monedas ultres a una sèrie de ateretantas ofertas vegetales interessantes meda. Su ministru de sa Cultura Gennaro Sangiuliano at giai bisitadu su laboratòriu de restàuru chi dae pagu at acollidu sas istàtuas: “Un’agatamentu etzetzionale chi nos cunfirmat una bia de prus chi s’Itàlia est unu paisu fatu de ascusòrgios immensos e ùnicos. S’istratificatzione de diversas tziviltades est un’unicum de sa cultura italiana”.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Botulino, lunis sa lotomia de s’urtima morta in Casteddu.

Esamene a su Policlinico de Monserrato, po accrarare sos motivos de sa morte de Valeria Sollai, secunda morta in Sardigna pustis Roberta Pitzalis. At a essere fatta lunis 25 de austu in s’ispidale de Monserrato sa lotomia dimandada dae sa Procura de Casteddu po connoschere sos motivos
de sa morte de Valeria Sollai, sa cochinera de 62 annos morta po su botulino pustis de aere pappadu mandicu cun guacamole in su mentres de sa Festa Latina chi si est tenta a sa fine de triulas in Monserrato.

Sa femina fuit cuberrada dae chidas in s’ispidale Universitariu, inube fuit arribada in cundissiones giai graves. In sas prima dies, pustis sos interventos de urgentzia, pariat chi esseret mezzorada, ma sas dies passadas est arrivadu unu peoramentu chi che l’at leada a sa morte. Cussa de Sollai est sa secunda morte ligada a su botulino registrada in Sardigna in pagas chidas. S’8 de austu fuit morta, semper in Monserrato, Roberta Pitzalis, 38 annos, issa puru corpada dae su batterio killer pustis de aere partetzipadu a su mattessi abbenimentu. Custa pagina de cronaca sarda at abbolottadu e preoccupadu meda zente.

S’esame de sa lotomia, chi at essere fattu dae sos duttores de s’Universidade de Casteddu, at a serbire po accrarare in manera deffinitiva si bi potat essere unu ligamene intre sa cosa pappada e sa morte de sa femina, addia de dare elementos chi serbant a sas iscruccullas de sos zuighes po accrarare responsabilidades e manera de s’impestadura de sa cosa de pappare.

Sa muda at creadu preoccupatzione meda e attentzione dae parte de sas autoridades sanidarias, chi ant accreschidu sos controllos supra sa filera alimentare e cunfirmadu s’importantzia de cunservare bene sa cosa de pappare, mescamente in occasione de abbenimentos e manifestassiones pubbricas, chi in istiu sunt medas abberu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22