Tudadu pro 2300 annos suta su ludu e  s’abba cagente de sas bartzas sacras, est essidu a pìgiu in custas dies in Toscana unu depòsitu votivu de 24 istàtuas chi at a fàghere torrare a iscrìere s’istòria.

Intre sas 24 istàtuas in brunzu de fatura rafinada meda, b’at un’efebo cordadu subra de su fundu de sa  bartza manna de època romana, Igea, sa dea de sa salude chi fiat istada fìgia o mugere de Asclepio, una colovra allorogada subra de su bratzu. Pagu prus addae, galu afundadu dae s’abba, si podet iscerare Apollo e posca àteras divinidade, matronas, pitzinnos e imperadores. Sunt abbarradas prus de duamìgia annos interradas in su ludu e in s’abba cagente de sas bartzas sacras, e a pustis de unu traballu de iscavu cumentzadu in su 2019 sunt torrada a essire a campu a  San Casciano dei Babni in Toscana. 24 istàtuas in brunzu, chimbe de sas cales artas belle unu metru, totus intreas e in istadu de cunservatzione perfetu.

“Un’iscoberta chi at a torrare a iscrìere s’istòria e subra de sa cale sunt giai traballende prus de 60 espertos de totu su mundu”, at naradu in anteprima a s’Ansa s’archeòlogu Jacopo Tabolli, giòvanu dotzente de s’Universidade pro Istràngios de Siena, chi dae su 2019 ghiat su progetu cun sa cuntzessione de su ministeru de sa Cultura e s’amparu fintzas econòmicu de su piticu comunu.

Un’ascusòrgiu ùnicu a beru e de grandu valore, at sutaliniadu Tabolli, chi s’acumpàngiat a un’incredìbile cantidade de iscritziones in etruscu e in latinu e a su cale s’agiunghent mìgias de monedas ultres a una sèrie de ateretantas ofertas vegetales interessantes meda. Su ministru de sa Cultura Gennaro Sangiuliano at giai bisitadu su laboratòriu de restàuru chi dae pagu at acollidu sas istàtuas: “Un’agatamentu etzetzionale chi nos cunfirmat una bia de prus chi s’Itàlia est unu paisu fatu de ascusòrgios immensos e ùnicos. S’istratificatzione de diversas tziviltades est un’unicum de sa cultura italiana”.

“Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Unu viàzu in s’arte: sos chimbe artistas sardos prus famados de s’istòria

Sa Sardigna, in prus de èssere famada pro sas bistas suas chi che  bogant s’alenu e pro su connottu millenàriu, at bidu  nàschere  artistas medas chi ant lassadu unu sinnu chi no si podet iscantzellare in s’istòria de s’arte italiana e internatzionale. Costantinu Nivola, iscultore e muralista de fama internatzionale, Nivola che at leadu s’arte sua in sos Istados Unidos, partetzipande cun architetos mannos comente Le Corbusier e Marcel Breuer. Sas òperas suas sunt caraterizadas dae s’impreu nou de su tzimentu e de sos materiales locales, condimizande modernidade e connottu.

Pinucciu Sciola, famadu pro sas “predas sonoras”, Sciola at ischidu aunire iscultura e mùsica, revertinde su granitu in istrumentu chi bogat a fora sonos armonicos cando est percossadu. Sas òperas suas, ispartas in totu sa Sardigna e in su mundu, festant sa natura e sas raighinas culturales de s’ìsula, fundinde materiales locales cun una poetica universale.

Zuseppe Biasi, pintore e illustradore, Biasi at contadu sa Sardigna a mesu de friguras prenas de colore e vitalidade. S’arte sua acciappat costùmenes, traditziones e bistas de s’ìsula, torrende·las a interpretare cun d’unu istile chi aunit folclore e modernidade. Sas òperas suas ant dadu unu contribbudu po fàghere connòschere sa Sardigna a foras de sas lacanas suas, influentzande ingendras  de artistas locales.

Maria Lai, artista in medas campiles e ghia de s’arte tessile de oe, Maria Lai at isichidu  revertire su filu e su pannu in istrumentos de issida de fortza  poètica manna. Sos tribaglios suos, a bortas partetzipativos e fatos pro unu logu ispetzìficu, intritzant sa memòria cumone de sa Sardigna cun d’una limba universale. Francu Bussu, intre sos printzipales de s’iscultura e de sa pintura sarda de su Noighentos, Francu Bussu at aunidu rigore tènnicu e fundaria comunicativa. Sas òperas suas iscoperrent temas ligados a su connottu, a sa religione e a sa vida de campagna  de s’ìsula, ma cun d’una
sensibilidade de oe chi los faghet divennere in manera istravanada modernos.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”