Una fotografia est essida istasero in sa pàgina Facebook de su sìndigu de Silanos, pagu prus de duas mìgia abitantes in provìntzia Nùgoro, Giampietro Arca, at fatu discùtere meda e at atzinnicadu sas cussèntzias subra de sas cunditziones de sa sanidade a su Prontu sucursu de s’ispidale Santu Frantziscu de su cabulogu de sa provìntzia de Nùgoro: unu pitzocu de 16 annos, residente in sa bidda de su nugoresu, est abarradu fuliadu pro belle ses oras subra de unas cantas cadreas de sa sala de su presìdiu de su primu interventu, chi non tenet a disponimentu una lètia e nimancu  personale pro lu pòdere bisitare.

Unu casu chi arribbat comente a unu tzafu a s’incras de sa bìsita in Nùgoro de su sutasegretàriu a sa Salude Andrea Costa, chi est istadu cunvocadu pro chircare de risòlvere sas graves fartas de personale de su nosocòmiu nugoresu.

“Su pitzocu de sa foto s’agatat in su Prontu sucursu de s’Ispidale Santu Frantziscu dae sas 15 de custu merie e est isetende galu de èssere sutapostu a bìsita – at iscritu in facebook su primu tzitadinu – No est istadu possìbile a lu fàghere corcare in una barella ca, segundu cantu referidu dae sos operadores sanitàrios a sos su babbu e a sa mamma, a disponimentu non nche nd’at prus. Su matessi piseddu, martis coladu, fiat arribbadu a su Prontu Sucursu a sas 12.45 e est istadu mandadu a domo sua a sas 3.15 de sa die sighente, a pustis de chi sos mèigos l’aiant diagnosticadu una purmonite. Custu deviat bìdere su sutasegretàriu Andrea Costa! – denuntzia su sìndigu – Naturalmente sas responsabilidades non sunt in atribuire a sos pagos mèigos meda chi giai faghent meda, ma a unu sistema sanitàriu chi devet èssere torradu a acontzare”, at acraridu su primu tzitadinu de Silanos.

 “Progetto finanziato con l’Avviso Pubblico IMPRENTAS annualità 2021-2022”

TikTok, AI e sa manera noa de sos giòvanos de fàghere sas chircas online

In sos ùrtimos annos, sa manera de chircare novas de sos giòvanos est mudada in manera profunda. Si unu tempus Google e sas entziclopedias online fiant su puntu de partèntzia primàriu, oe no est prus gasi. Pitzocos e pitzocas meda preferint trastos de inteligèntzia artifitziale, chat innovativas e prataformas social comente TikTok, in ue vìdeos curtzos e crarimentos lestros permitint de cumprèndere luego sos cuntzetos dificultosos.

A bortas dae sos motores de chirca clàssicos non bi passant nemmancu. Sa chirca no est prus liniare e isulada. Sos giòvanos passant in presse dae vìdeos a post, dae link cumpartzidos in chat de grupu a discussiones in comunidades online. De custa manera sa chirca si faghet dinàmica e collaborativa: si passant sos pàrreres pari-pari, si ponent a cumone sas fontes e si ponent a cunfrontu sas novas in s’istante. Custu critèriu tenet de bonu chi est lestru e vàriu, ma bi cheret sensu crìticu ca non totu su chi s’agatat online est seguru o bene fatu.

Sos trastos de AI, pro esempru, permitint de tènnere rispostas in s’istante, curtzas e adatadas a chie preguntat, imbetzes TikTok e àteras prataformas social dant crarimentos visivos chi agiuant a ammentare mègius sas informatziones. Però, sa lestresa de s’impreu podet causare una connoschèntzia incumpleta, e duncas est de importàntzia manna a ischire chircare sas fontes giustas, a pònnere a cunfrontu argumentos diferentes e a organizare sas informatziones in manera informada.

Non cheret ismentigadu poi chi finas aplicatziones comente WhatsApp dant possibilidade de interrogare s’Inteligèntzia Artifitziale subra de tantas chistiones. A sa fine de sos contos, sos giòvanos de oe si movent in unu panorama digitale dificultosu ma prenu de oportunidades. Chie est bonu a impreare custos trastos cun impignu resurtat a mudare sa velotzidade de sa Retza in connoschèntzia cuncreta, impreende in sa mègius manera sa cantidade ispantosa de informos disponìbiles cun unu click.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”