Sa Corona de logu, assemblea de is amministradores indipendentistas, at mandadu a totus is Consìgios comunales de Sardigna una motzione pro sa revocare sa tzitadinàntzia onorària dada a Benito Mussolini, in su tempus de is binti annos fascistas, dae is biddas e is tzitades sardas.
“Su sèberu chi nos nch’at giutu a custa motzione – iscrient in una nota de imprenta – tenet motivos èticos e polìticos. In is tempos de su regime fascista, ghiadu dae Benito Mussolini, ant violadu is valores pro cumprire is deretos tziviles, sotziales, polìticos e econòmicos, de ugualidade, de solidariedade e de paghe, sa dinnidade de is indivìduos, discriminende e persighende is tzitadinos cunforma a sessu, ratza, limba, religione, ideas polìticas e cunditziones sotziales”.
In piessignu, narant is amministradores, cun is leges mutidas ‘Leggi fascistissime’ de su 1925-28, su regime fascista, s’ideologia sua e is esponentes suos “nch’ant cantzelladu sa libertade de espressione e de manifestatzione de is ideas, sa libertade sindacale, su pluralismu polìticu e sa partzidura de is poderes de s’Istadu, furriende a s’imbesse is règulas de sa vida democràtica. Cun is leges ratziales, dae su 1938, su regime at introduidu discriminatziones mannas pro su pòpulu ebràicu, introduida italiana a su ochidòrgiu de milliones de persones in is campos de cuntzentramentu nazistas”.
In prus, sa Corona de Logu, cun custa initziativa, cheret donare lughe a su valore de su tìtulu de tzitadinàntzia onorària pro ddu dare a personalidades chi in sa vida issoro ant gherradu pro costoire o pro conchistare deretos e libertades, imbetzes de las negare o de nche las ispèrdere. “Ancora de prus, su còmpitu primàrgiu de s’istitutu comunale est su de promòvere s’isvilupu e su progressu tzivile, sotziale e econòmicu de sa populatzione, ispirende·si a is valores de sa libertade. In custu cuntestu, sa Corona de Logu promòvet sa rèvoca de sa tzitadinàntzia onorària a Benito Mussolini, non cun sa punna de nche cantzellare s’istòria, ma comente atzione simbòlica e augùriu, indiritzadu a is generatziones noas, a imparare dae is eventos istòricos pro su fràigu de unu cras lìberu e giustu pro su pòpulu sardu e pro s’ìsula nostra”.

Un’Atrante pro cartografare e amparare sos nuraghes in Sardigna

Si comintzat dae una prima rilevatzione de prus de 10 mìzza monumentos e si at arribare a una cartografia pro connòschere, amparare e balorizare sos sìmbulos prus antigos de sa Sardigna. Custu est s’intentu de s’assòtziu “Sa Sardigna cara a s’UNESCO”, chi at aviadu sa realizatzione de s’“Atrante de sos monumentos de sa tziviltade nuràgica”. S’initziativa est nàschida dae sa collaboratzione cun s’Universidade de Casteddu intre su progetu
“Return”, finantziadu dae su PNRR, chi at battidu a sa creatzione de su geoportale “NuragicReturn – a banda de unu Atrante de sa Sardigna Nuràgica”.

Su portale recollit e integrat datos chi benint dae divressas issias, apparande una bisura agiornada de sos logos nuràgicos e de sas cunditziones de arriscu ligadas a fenòmenos naturales comente alluviones, instabilidade de su solu, terremotos e degradu ambientale. Si tratat de una sintesi noa, chi pro sa prima borta armonizat sas cartografias esistentes e torrat a dare unu cuadru generale de prus de deghe mìzzas logos: in totale sunt bistados
signalados 10.387 monumentos ispartidos in 9.410 localidades.

Mancari non si siat ancora fata una ischedatura sistemàtica e una balidazione iscientìfica cumpleta, sos promotores ispìegant chi s’intentu est de fraigare una “domo comune de sos connoschimentos”: unu mezzu cumpartzidu pro favoressere su controllu e sa tzertificatzione de sos datos, ma fintzas pro ordimizzare s’amparu e sa balorizatzione de sos nuraghes, patrimòniu ùnicu de sa Sardigna e de su Mediterràneu.

Cun s’Atrante, sa Sardigna faghet unu passu detzìsivu cara a su reconnoschimentu de sos logos nuràgicos comente Patrimòniu de s’Umanidade UNESCO, unu intentu chi passat dae su connoschimentu, sa collaboratzione e s’amparu ativu de un’eredidade millenària. In medas ispetant cun curiosidade e interèssiu sa realizatzione de custu progetu, chi at a tènnere un’importu mannu fintzas in sas iscolas.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”