Su sòtziu Alea Onlus, in paris cun sa Cnosfap Salesianos e cun su patrotzìniu de sa Regione Autònoma de Sardigna, aberit is ghennas a chie bolet connòschere sa vida de is antepassados nostros pro mèdiu de unu laboratòriu de archeologia pràtica. Su cursu, de badas e abertu a chie si siat, si tzèrriat Progetu Archeogliastra e at a èssere partzidu in bator mòdulos (Sa cassa in sa preistòria; Su tessòngiu e s’intritzu; Sa tzeràmica; Sa fusione de su metallu) pro mèdiu de is cales at a èssere possìbile imparare a fraigare is armas preistòricas comente a s’arcu e is fritzas, traballare is  fibras vegetales e animales, imparare is tècnicas pro traballare sa tzeràmica, su ràmene e su brunzu.

Is addòbios  s’ant a fàghere su martis a merie in Lanusè dae is 4 a is 7. is minores de edade ant a dèvere èssere acumpangiados dae unu mannu. A su acabu de ogna addòbiu  ddoe at a èssere finas unu cursu de fotografia digitale cun bessidas ghiadas e bìsitas a is monumentos archeològicos prus bellos de s’Ogiastra. Is fotos prus galanas ant a èssere publicadas in su catàlogu de su progetu  Archeogliastra e ant a èssere postas in sa mustra “MUSAS, s’istòria de s’òmine in Sardigna”, chi s’at a pòdere bìdere a canta su CNOS-FAP Salesianos Sardigna e in Lanusè, a canta sa Biblioteca Salesiana (cullègiu salesianu).

Informatziones: aleaonlus.org

Cuntatos: Dr. Giovanni Idili 3939895202, mail progettostudio2010@libero. it

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22