At a èssere presentadu sàbadu 19 de ghennàrgiu 2013 in Irbono su libru “Su Carronovali. Chirca subra de su carnovale antigu de Irbono”, òpera chi est su resurtadu de una indaga fata dae su Sòtziu Culturale S’imbentu in collaboratzione cun sa Biblioteca Comunale “Giaunni Usai”. Gràtzias a unu traballu de chirca e de iscumbata, su libru bogat a campu totu is ritos de su carrasegare, torrende a costruire is tzerimoniales e is carotes tìpicos de sa traditzione irbonesa. S’Ursu, sa Filongiana, su Sonaxau, s’Orruinosu e finas su Maimone, torrant a nàschere in is primos follos de su libru, gràtzias a is testimonias de is betzos chi ant bìvidu in is annos chi su carrasegare beniat galu festadu a sa manera antiga. Sa segunda parte de su libru, imbetzes, allegat mestamente de su significadu e de su simbulismu de sa festa, sestende unu legàmene cun is àteras manifestatziones carnevalescas sardas e non solu. A sa presentada ant a leare parte, in prus de is responsàbiles de su Sòciu S’imbentu, peri su Sìndigu e s’Assessore de sa Cultura de Irbono, su Presidente de sa Provìntzia de s’Ogiastra e, comente relatores, s’iscritore Giùliu Cèsari Mameli e su professore Gianfrancu Brandas. Su libru est istadu fatu cun su contributu de s’Assessoradu de sa Pùblica Istrutzione, Cultura e Isport de sa Provìntzia de s’Ogisatra (Lege Regionale 26/1997) e de sa Comuna de Irbono.

Gràtzia Deledda: su Nobel pro sa Literadura de su 10 de Nadale 1926

Propriu su 10 de nadale 1926, Gràtzia Deledda retziat su Prèmiu Nobel pro sa Literadura, bintrande in s’istòria comente sa prima fèmina italiana a alcansare custu reconnoschimentu de grandesa e comente una de sas boghes prus importantes de sa narrativa italiana de su Noighentos. Nàschida in Nùgoro su 27 de cabudanni 1871, Deledda at dedicadu sa vida sua a contare sa Sardigna, sa terra sua de nàschida, cun su connottu suo, sas
‘ bistas abrias e sas mudas de sa zente sua.

In sos romanzos suos cumparit ì cun fortza su ligàmene intre s’òmine e sa terra, intre su destinu personale e sas règulas morales de una sotziedade a bortas tosta e severa, in ube sas allegrias e sos patimentos s’intritzant in unu contu reale e umanu meda. S’iscritura de Deledda, simple ma cadria, aunit su realismu verista a unaintrospezione psicologica funguda, resessinde a revertire sas mudas locales in istòrias universales.

Òperas comente Elias Portolu, Cannas a su bentu e Sa mama non si alindant a contare sa vida sarda, ma iscoberint temas universales comente sa poberesa, su cunflitu morale, s’amore, sa zustìssia e sa chirca de sa redenzione. Sa giuria de su Nobel at apretziadu in manera particulare custa capatzidade de fàghere universale una realidade gai abbarbada in s’iscrocca, reconnoschinde a Deledda unu talentu capatze de faeddare a su coro de totus sos lettores, addia de su tempus e de su logu.

S’assignadura de su Prèmiu Nobel at rapresentadu non solu unu triunfu personale pro s’iscritora, ma fintzas unu mamentu de braga manna pro sa cultura italiana, in unu tempus in ube sas fèminas fadigaiant ancora a retzire reconnoschimentos internatzionales in su campu de sa literadura.

S’esèmpiu suo at abertu su caminu a sas ingendras benidoras de iscritoras italianas, mustrande chi istòrias arrighinadas in manera funguda in sa terra insoro pòdiant tènnere balore e attumbentzia universale. Ancora oe, Gràtzia Deledda abbarrat unu puntu de relata de sa narrativa italiana de su Noighentos, capatze de contare cun delicadesa e intensidade siat sa Sardigna siat s’ànimu umanu in sa cumplessidade sua.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”