Cantas bortas amus intesu ca non tocat a insinnare su sardu a is pitzinnos pro ite ddis notzet a imparare s’italianu? Naturalmente custa est un’idea isballiada, est unu pregiudìtziu chi est cuntestadu finas dae unu muntone de istùdios chi narant totu àtera cosa. Si in una famìlia su babbu allegat, pro esèmpiu s’italianu, e sa mamma faeddat su sardu, custu non causa peruna confusione in sa conca de is pitzinnos.  “Giai dae is primos meses de vida”, difatis, “is crios sunt capassos de gestire duas o peri prus limbas in su matessi tempus”, ddu narat Antonella Sorace, dotzente ordinària de linguìstica in s’Universidade de Edimburgu. Is chircas fatas dae sa linguista paduvana ant postu a notu chi is pitzinneddos bilìngue, o plurilìngue, durante sa fase de imparu faghent is matessi faddinas de is fedales issoro monolìngue e cando mesturant is allegas ddu fàghent pro pratitzidade o pro giogu. In prus, crèschere in un’ambiente bilìngue favoresset in is pitzinnos s’isvilupu de una mente prus isolta, prus pronta, prus ischida e prus capassa a fàghere cosas difìtziles, non solu a livellu verbale. Duncas, segundu sa professora Sorace, chi su 26 de onniasantu at a tènnere unu seminàriu subra de custu argumentu in sa Biblioteca Regionale de Casteddu, is pitzinnos bilìngue sunt prus dotados in cunfrontu a cussos chi chistionant una limba ebbia. In prus, gràtzias a àteros istùdios, s’est iscobertu chi is persones pesadas finas dae minores cun duas limbas sunt prus pagu sugetas  a tènnere maladias tìpicas de sa betzesa, comente  s’Alzheimer. Tando, custu est unu resone in prus pro  pesare is fìgios nostros in sardu, non costat nudda e ddos faghet crèschere prus abistos e prus sanos.

Turre de Sa Pelosa: custoddu istoricu intre mare cristallinu e istoria sarda.

Intre sos ispantos de su nord-ovest de sa Sardigna, supra sa cuccuru de Capo Falcone, arbeschit sa turre de Sa Pelosa, unu fraigu ammantadu chi dominat sun mare e sa plaja chi giughet su mattessi nomene, famada in tottu su mundu po sa bellesa sua. Custa turre simbulu de istoria e deffensa de sa costa, est una de sas prendas pius pagu connoschidas ma pius amaghiosas de sa Sardigna.

Fraigada in su seculu XVI intre su tempus de sos Aragonesos, sa turre de Sa Pelosa faghiat parte de unu assentu de turres de sa costa pensadu po las costoire dae sos attaccos de sos piratas saracenos. Sa posissione istrategica sua permittiat de compidare sos trettos de mare intre sa Corsica e s’isula offerinde unu primu logu de defenza e unu logu de castiu mandu.

Sa turre, a fundu cuadradu est fraigada in pedra locale e est posta supra una punta pitticca chi dominat su mare, offerrinde una bista ispantosa de S’Arcipelagu de Sa Madalena e sas abbas cristallinas de sa Plaja de sa Pelosa.

Oe sa turre de Sa Pelosa est unu logu po turistas, fottografos e appassionados de istoria, chi addurant ammaghiados dae s’armonia intre architettura militare e bista naturale. Sa zura a inghiriu est amparada e ordinada po preservare s’ecosistema unicu de rena arta, bianca e fine meda e fundos riccos de flora e fauna marina. Passande in mesu a sa roccas e sas calas pitticcas, est possibile de si infundere in s’istoria bisande sas callias de atteros tempos chi controllaiant sa costa sarda.

In sos urtimos annos, sas amministratzione locales ant promovidu interventos de accontzu po garantire sa remunida de sa turre cambiandela in d’unu simbulu de sa defensa de su patrimonio culturale e naturale de s’isula. Mancari bi siat sa creschida de su turismu sa turre de Sa Pelosa mantennit unu faschinu intreu, offerinde una esperientzia chi aunit bellesa de sa bista, istoria e contos de forreddu.

“Attività realizzata con il contributo della Regione Sardegna – IMPRENTAS 2024- 2025.LR22/2018, art.22”