Unu brìnchidu in mesu a is pianetas e a is isteddos: unu bisu chi si podet acumprire gràtzias a s’istrumentatzione de calidade de s’A.O.A., s’assòtziu ogiastrinu de Astronomia formada dae astròfilos de s’Ogiastra e finas de àteros logos, aunidos dae sa passione pro s’osservatzione de su chelu, chi gèstint in manera voluntària s’Osservatòriu  Astronòmicu Ferdinando Caliumi”, postu in  sa punta de  Monte Armidda, a pagos chilòmetros dae Lanusè.

Gràtzias a is istrumentos de s’A.O.A., chi permitint de fàghere osservatziones e astrofotografias de calidade òtima, cada annu deghinas de astròfilos benint in Sardigna dae totu s’Itàlia pro fàghere is chircas issoro in s’Osservatòriu de Monte Armidda. In s’istade s’osservatòriu atirat mìgias de turistas (una mèdia de 1200 a s’annu), mentras in s’ierru a ddu bisitare sunt prus che totu is istudiantes e is dischentes, chi de sòlitu aprofitant de sa gita a Monte Armidda pro bisitare finas su Planetàtiu chi s’agatat in intro de su Litzeu Iscientìficu de Lanusè gestidu dae s’Assòtziu Ogiastrinu de Astronomia. S’Osservatòriu est abertu su lunis e su chenàbura suta prenotatzione.

Garibaldi in Caprera: su coro sardu de s’Eroe de sos Duos Mundos.

Zuseppe Garibaldi, connoschidu comente s’Eroe de so Duos Mundos, est bistadu un’omine chi at rugadu paeses e terras firmas in d’una sumana in sa cale biazare fuit un’impresa tosta, fatta de naves a bela, caminos longos e iscroccas a s’ispissu inimigas.

At cumbattadu battallas sumanales in Sud America e in Europa, at ghiadu revolussiones, e su nomene suo at intronadu in tottu su mundu comente cona de libertade e corazu. Eppuru, pustis de una vida  bivida semper in assione, at seperadu de si ritirare in d’unu logu attesu e mudu, s’isula de Caprera, in Sardigna.

Unu seperu chi diat podere apparrere aggiocante, po un’omine abesadu a sos cramores de s’istoria. E imbetzes, cussa terra abria e agreste fuit po Garibaldi unu furriadorzu de s’anima, un’angulu de su Mediterraneu inube podere bivere in armudiu cun sa nadura, tribagliare sa terra e accattare sa paghe. Ma pro itte propriu in Caprera? Itte aiat corpadu in manera gai funguda un’omine comente a issu e l’ispinghere a bi ponnere raighinas?

Pustis de sas suas abbenturas americanas e unu pagu de tempus passadu in Nizza, tzittade in sa cale fit naschidu, Garibaldi si fuit imbarcadu supra unu bastimentu pitticcu giammadu “Iscumbattadore”, navigande in su Mediterraneu. E d’est bistadu propriu in su mentres de unu de custos biazos chi, po more de sas currentes e de sos bentos, fuit arribadu po casu in sas Buccas de Bonifacio. Inoghe aiat acciappidu amparu in su ballumene de isulas de sa Madalena, e d’est bistadu in cuss’occasione chi aiat bidu po sa prima borta Caprera. Un’addobiu fortzis abbennidu po casu, ma chi si fuit revertidu in amore a prima bista.

Fuit su 1856 cando, cun sos acchittos accuccurados e un’eredidade pitticca, aiat comporadu una parte de s’isula. Carchi amigu li aiat indittadu logos pius de grandesa, comente Cabu Testa o su Gulfu de Arzachena, ma Garibaldi no aiat tentu dudas: cheriat Caprera. Fuit incumintzadu gai su fraigu de sa domo coloniale sua, oe revertida in su Museu Naztionale Zuseppe Garibaldi, e aiat apporridu una vida fatta de laurantza, pesadura, iscrittura e reflessione.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22