Pagas dies faghet est istadu abertu in Tortolì su primu Tzentru Antiviolèntzias de totu s’Ogiastra. At a èssere gestidu dae s’Assòtziu FiguraSfondo e finantziadu dae sa Provìntzia e dae s’Amministratzione Comunale de Tortolì, chi luego ant a donare a s’assòtziu una sea idònea e reservada pro acumprire totu is atividades suas. Su tzentru, chi si mutit “Mai prus violadas”, giai dae su nùmene faghet cumprèndere cale siat sa punna sua. Is voluntàrias de su tzentru, totas professionistas  de su campu sotziale e psicològicu, ant a donare de badas a totas is fèminas in dificultade una manu de agiudu e de cunfortu. In una situatzione in ue is abusos e sa violèntzias contra a is fèminas sunt semper aumentende, su tzentru at a chircare de fàghere unu traballu de informatzione, a tales chi nisciuna fèmina tèngiat prus timòria de denuntziare is angarias o is preputèntzias. Immoe bastu! Niuna si depet abarrare a sa muda! Is voluntàrias, chi podent èssere cuntatadas a su nùmeru 0782-620107, ant a retzire a totus in unu logu reservadu, in ue nemos giudicat (ma iscurtat ebbia) su martis e su chenàbura dae is 9.00 a is 12.00 e su gioja  dae is 15.30 a is 18.30. Duncas complimentos corales a custas professionistas pro s’initziativa issoro!

Carbònia, su Museo de su Carbone: unu viazu in sos tempos de sa memòria de su Sulcis de sas minas.

In su corizone de Carbònia, a intro de sa ‘idditzola de de Serbariu, b’at a dies de oe unu de sos museos pius de importu de sa Sardigna. Est su Museo de su Carbone, chi est dedicadu a s’istoria de sas minas. Est unu logu chi nos contat non solu s’istoria de cussu logu, ma fintzas sa vida de òmines e fèminas chi po annos e annos ant triballiadu in cussas minas.

Serbariu, inube si triballiaiat dae su 1937 a su 1964, fuit comente una funtana de abba semper bundante, inube sa zente si nche catzaiat su sìdiu de su tribàlliu. Est cussu su logu chi at batidu dinare meda a sa zona, ma puru energia manna a totu s’Itàlia. Su carbone de cussas minas, infatis, daiat tribàlliu a sas fàbricas, a sas tzentrales e a sas ferrovias, diveninde motore de modernizatzione industriale de totu sa natzione nostra.

Addaghi ant serradu sas minas, cussos logos pariat chi nos nche los depimus ismentigare, ca pariat chi non b’aperat abbarradu pius nudda. Invetze, b’ant fatu unu prozetu de recùperu e de valorizatzione manna, dande vida noa a totu cussos logos, chi sunt divènnidos unu museo chi, ancora a dies de oe, betat a pare sa memòria istòrica, sa didatica e sa capatzidade de divulgatzione.

Po chie andat a bìere custu museo, b’at paritzos zassos de visitare. B’est sa lampisteria, chi est su logu inube b’at una mostra chi est aberta totu s’annu e chi nos contat s’istòria de su carbone, de sa mina e de sos caragolos suos,ma puru de sa ‘idda de Carbònia, nàschida in su 1938 po retzire sas famìlias de sos triballiantes. Incue b’at unu muntone de làmpanas antigas chi si impreaiant in sas minas, ma b’at fintzas trastes e documentos, filmigheddos de sos tempos de tando fatos a sos triballiantes e puru intervistas fatas addaghi sa mina fuit zai serrada.

B’at puru fotografias meda de una bellesa rara. In custos caragolos e percolos chi nos permitint de atraessare sa mina, si podent bìere totu sos logos chi cada die sos minadores pupulaiant addaghi andaiant a triballiare. In sa sala Argani bi sunt poi totu sas màchinas chi permitiant su tribàlliu a tempos de tando.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22