Is baunesos narant “no” a is  corpos de sonnu e a is imbriagheras mentras chi si ghiat sa màchina! Difatis in Baunei est partida una bella initziativa chi tenet sa punna de limitare is arriscos durante sa torrada a domo dae sa discoteca. Un’autista de àutobus de sa dita Canu s’est ofridu volontàriu pro acumpangiare a is pitzocos a domo issoro a pustis de sa discoteca. Sa partèntzia est fissada pro sa mesanote, sa torrada pro is chimbe de chitzo. S’idea at giai conchistadu is giòvanos de Baunei, is babbos e is mamas e totu s’opinione pùblica. Isperamus chi s’initziativa durit pro meda e chi potzat èssere copiada peri dae is àteras biddas de s’Ogistra chi sunt a largu de is locales de sa costa.

Unu ntzaurru mai osservadu prima est bistadu iscopertu supra s’Istatzione ispatziale tzinesa Tiangong.

Custu ntzaurru est una novidade aggioccante po sa microbiologia ispatziale e diat podere essere utile in sos biazos chi durant tempus meda. Sos iscientziados no ant ancora determinadu si  siat  maduradu in orbita o si eppat viazzadu fintzas a s’istatzione comente una ispora, chi giai teniat sas calidades tipicas suas. Cussu chi est certu est chi tenet un’abilidade unica: resessit a illaunire sa gheladina po nde bogare azoto e carbonio, duos elementos de fundamentu po sa vida. Custa capatzidade li permittit de creare unu biofilm de protessione, un’ispetzie de “cogocciu” in su cale si cuare in cunditziones ambientales inimigas.

Est de interessu nodare chi, in cunfruntu a sos parentes terrestres suos, custu at perdidu sa capatzidade de usare atteras funtanas de arrancu. Custu indittat chi s’ambiente ispatziale at seperadu arrangios dislindos, cunfirmande sa capatzidade istravanada de sos ntzaurros de  madurare puru in habitat urtimos comente sas istatzione chi girant a inghiriu de sa terra.

S’iscoberta est posta in d’unu cuadru pius mannu de attentzione assa parte de sa microbiologia ispatziale. Pagas dies faghede, sa NASA at pubbricadu un’istudiu chi nunziat s’iscoperta de 26 castas novas de ntzaurros. Fintzas in cussu casu, sos ntzaurros ant mustradu una capatzidade chi aggioccat de bivere in ambientes bitzos meda, gratzias a sos genes assotziados a s’accontzadura de su DNA e sa resistentzia  a sustantzias tosigas.

Si non sia diat iscobiare  causa de una maladia, s’istudiu suo diat podere dare motivos po prozettare ambientes inube si podet bistare bastantes in s’ispatziu, comente sas bases de sa luna o de marte de su tempus benidore. Su biofilm de affianzu suo e sa capatzidade de assimilare sustantzias cumplessas diat podere abberrere su caminu a biotecnologias novas po s’affianzu de sos echipaggios e su recuberu de sos benes.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2024-2025. LR 22/2018, art. 22