Is turres marinas: no ddas tzerrieis saratzenas!

Is turres  de abbistamentu chi si podent ammirare in is logos de mare de sa Sardigna sunt a s’ispissu tzerriadas “saratzenas”. In sa majoria de is casos, imbetzes, sunt turres ispagnolas, belle totas fraigadas a inghìriu de sa segunda metade de su 1500. Faghiant parte, difatis, de cussu progetu de defensa chèrfiu dae s’imperadore Filipu II pro parare barra a is atracos de is corsaros de s’Àfrica de su Nord contra a is possidimentos de su Rennu de Ispagna. Esistint finas testimonias de fortalesas de orìgine genovesa e pisana (comente sa turre de Santa Maria Navarresa in Ogiastra) chi sunt istadas asseliadas o torradas a fraigare dae fundu dae is ispagnolos e posca dae is piemontesos, ma non tenimus turres saratzenas! Difatis, mancari is invasiones àrabas apant interessadu in una carchi manera peri is costas de sa Sardigna, finas a oe non tenimus noas de peruna turre marina de orìgine moresca, comente a cussas chi ddoe sunt in Ligùria, in Provèntzia o in Sitzìlia, in ue ddoe sunt testimonias de fortes e fràigos de defensa marinos fatos dae is moros.

Podet èssere però chi su nùmene “saratzenu” siat giustificadu dae s’idea chi sa funtzione issoro fiat “anti-saratzena”. A ogna menera, peri custa bia, nos agatamus a dae in antis de unu isbàlliu grave. Difatis is invasiones saratzenas, est a nàrrere cussas fatas dae is populatziones àrabas chi biviant in su Mashriq (Oriente), sunt acadèssidas tra su VII e su XI sèculu  a pustis de Cristu, mentras su pianu de defensa ispagnolu est de su sèculu XVI, duncas prus de 500 annos a in fatu. Is turres in chistione imbetzes fiant istadas pesadas contra a is atacos de in Barbarescos, est a nàrrere contra a is corsaros de is Regèntzias de s’Àfrica Setentrionale, istados chi fiant suta su controllu de s’Imperu Otomanu.

Custas faddinas a s’ispissu dipendent dae sa tendèntzia de nois sardos a autorapresentare su logu in ue bivimus pro mèdiu de is ogros de is chi non sunt sardos, duncas cun isteriotìpos e immaginatzione meda. Custu sutzedet pro ite nois non connoschimus bene s’istòria nostra. Diat a bastare a istudiare su tempus coladu nostru pro si rèndere contu chi tenimus un’istòria prena de acontessimentos e de fatos ecetzionale chi nisciuna “ricostrutzione idillìaca” podet cantzellare.