Sos giuigados, sas bator entidades istitutzionales chi fiat partzida  Sardigna a pustis de sa metade de su s’annu Milli, comente si podet lèghere in su giassu de Sardegna Cultuta, fiant organismos aparitzados dae su puntu de bista giurìdicu comente  beros istados. Su podere lu aiat su giùighe,  tìtulu chi ereditaiat  “de deretu”, chi aiat a disponimentu sos sigillos. Custos istruemntos de podere fiant giai in impreu in sas tziviltades mesopotàmicas e meda de prus in su Mèdiu Evu cun funtzione giurìdicu-diplomàtica, est a nàrrere pro dare valore legale a sos documentu prodùidos in sas cantzillerias, acanta, a costadu de su nùmene de su giùighe agatamus peri s’atributu de “rex”.

Importante meda est su fundamentu giurìdicu e culturale chi aiat determinadu s’organizatzione istruturale de sos giudicados, formada dae s’unione de elementos de traditzione grega (comente s’impreu de sa limba grega, a esèmpiu in su faeddu de màdrighe bizantina “regnum” giudicale) paris cun cussos de traditzione latina, pro more de sos cales si cheriat torrare a afortziare su raportu cun su mundu romanu-imperiale e papale.

Però non fiat esclùdida sa possibilidade de rennos “de facto”, chi s’oteniant in modu eletivu cun s’interventu de sa “corona de logu”, est a nàrrere cun sa reunione de sos rapresentantes de sos distretos amministrativos (sas “curatorias”).

Sas fontes documentàrias ant permìtidu de agatare provas de  sos tìtulos onorìficos de sos primos giùighes de su giuigadu de Casteddu – arconte de Sardigna, protospatàriu imperiale, arconte – peri sos nùmenes dinàsticos issoro atestados in iscritziones gregas: Torcotòriu e Getite, Torcotòriu, Salusio e Ortzocor, Torcotòriu, Salùsiu e Nispella. Custas iscritziones, pro comente sunt istadas iscritas, sa tècnica issoro e sa modalidade, non lassant peruna duda subra sa pertenèntzia issoro a s’isfera culturale de sa classe dominante, comente a non pro àteru lassat in manera crara cumprèndere fintzas s’assòtziu issoro cun sas isculturas in màrmaru e sas decoraduras architetònicas impreadas comente arredos litùrgicos, chi si podent classificare comente espressiones de una iscola artìstica mediobizantina rafinada meda e de seguru cummissionados  dae sos matessi giùighes chi aiant fintzas sa capassidade econòmica de si pagare custos lussos che daiant fama e glòria a sa dinastia issoro.

 “Progetu finantziadu cun s’Avisu Pùblicu IMPRENTAS annualidade 2021-2022”

Un’alliantza chentza dinnantis de sas “Feminas de s’Ozzu” e sas “Cittades de s’Ozzu”, est po naschere, uninde sas fortzas po poderare sa cultura de s’ozzu e po affortigare unu sistema de cossumu sciente de sa produssione de s’oro birde, chi disegnat iscolas de vida e bistas.

Su 20 de Aprile, in Ilbono, in Ozzastra, bi at essere unu abbenimentu istoricu: sa frimma de su primu accordu chi faghet partire un’assitentzia chi serbit po s’isviluppu de un’offerta turistica ligada a sas tradissiones de sa coghina e sas estremadias de sas produssiones de s’ozzu de sa regione.

Sa tzerimonia, chi at a biere sa presentzia de sa Presidente nazionale de s’assotziatzione Feminas de s’Ozzu, at essere unu momentu importante meda po su campu. Custu accordu non solu punnat a faghere connoschere s’ozzu extravergine de olia commente prodottu de arta calidade, ma puru a agguantare sa tutela de s’ambiente e de sas bistas, s’isviluppu chi si podet bajulare e su turismu locale, mescamente in sas zuras de s’internu.

S’intentu printzipale de s’accordu, est cussu de creare assitentzias de comunicassione de sos comunes, dittas de produssione e trasformassione, po arribare a creare unu modellu de “turismu de s’ozzu”, chi si potat repricare a livellu natzionale e de tottu su mundu. Ant essere accreschidos sos abbenimentos po balorizare sas iscroccas de
naschida de s’ozzu extravergine de olia italianu, po mesu de cunferentzias,cursos e disignos de sa comunidade europea.

S’assotziatzione Nazionale Tzittade de s’Ozzu, chi tenet casi 500 comunes e paritzas partetzipaziones de sas amministratziones pubbricas in mesu de issos, e s’Assotziatzione Nazionale Feminas de s’Ozzu APS, cun pius de
70 sotzios, sunt unu patrimoniu de sa cultura e de sa coghina chi tenent unu balore chi non si podet calculare. Sa frimma de custu accordu est unu passu importante meda po dare balore e agguantare s’ozzu extravergine de olia e de sas virtudes suas chi faghent bene a sa salude.

Su disignu de sa zorronada de su 20 de Aprile, prenettat, in pius de sa frimma de s’accordu, unu addobiu supra s’istoria de s’ozzu de sa Sardigna. At essere un’occasione po discutire de su passadu, de su presente e de su tempus benidore de s’ozzu extravergine de olia e po presentare sos disignos natzionales e regionales de sas duas
Assotziatziones.Unu momentu de cunfruntu e de cundivisione de esperientzia e connoschentzia de sos chi tribagliant in cussu campu.

Attività realizzata col contributo della Regione Sardegna — IMPRENTAS 2023-2024. LR 22/2018, art. 22