«Su rispetu de is règulas in sa vida de ogna die, s’atividade isportiva comente profetu pro sa salude fìsica e mentale e sa capatzidade de s’afrancare achirinde cumpetèntzias pro sarbare sa vida sua e de is àteros chi s’agatant in dificultade.

Sa Domo Tzircundariale de Badu de Carros at bintu s’iscummissa in sa formatzione isportiva de is detenudos e in su primu sucursu pro donare a 10 giòvanos cartzerados sa possibilidade de si torrare a integrare de su totu in sa sotziedade gràtzias a unu tìtulu professionale.

Un’agiudu valitòriu pro fàghere a manera chi su percursu detentivu siet un’ocasione de crèschida». Dd’at naradu Maria Grazia Caligaris, presidente de s’assòtziu “Socialismo Diritti Riforme”, alleghende de su cursu “Liberi nello Sport”, promòvidu dae sa setzione regionale de su CSEN (Tzentru Isportivu Educativu Natzionale), cun sa tenta de manu de sa Diretzione de s’Istitutu nugoresu, chi s’est concruidu cun s’intregu de is atestados.

«Sa particularidade de su cursu – at pretzisadu su Commissàriu Capu Cumandante de Repartu Manuela Cojana chi at fatu is doveres de domo in ocasione de s’apuntamentu finale in presèntzia de su Presidente regionale de su CSEN Francesco Corgiolu – est istada sa finalidade dòpia, sa durada e s’articulatzione. Is letziones teòricas e pràticas, tentas dae istrutores professionistas, sunt istadas fatas in 7 meses e ant rechertu sa frecuèntzia contina de is cursistas pro duas oras a sa cida pro 4 bias a su mese. Un’impinnu mannu chi est istadu respetadu dae totus is 10 detenudos iscritos. Pitzocos de un’edade mèdia de 30 annos, calicunu a canta de lassare s’Istitutu, chi ant a pòdere bantare non solu su tìtulu de tècnicu isportivu, essende istrutores de Body Building e Fitness, ma fintzas de operadores de su primu sucursu cun s’usu de su defibrillatore».

Cuntenta manna pro su resurtadu otentu, sa Cumandante, chi at ammentadu su ruolu determinante de sa Diretora de su Càrtzere Patrizia Incollu e de totus is operadores, e at postu a notu su balore de s’atividade isportiva. «Est unu de is aspetos de su tratamentu penitentziàriu – at naradu – chi incroit e espressat balores fungudos comente s’amighèntzia, sa solidaridade e su rispetu de is persones e de is règulas de cunvivèntzia. S’isport e s’atividade fìsica sunt difatis unu trastu de crèschida personale e umana. Su sport in càrtzere nde betat is barrieras. Est una risursa importante pro su benistare de is detenudos e unu mèdiu ùnicu pro sa preventzione de medas patologias e disfuntziones acapiadas a s’ausentu e a sa preitza. Est annotamala unu trastu vàlidu pro reduire su stress de sa vida penitentziàriu: is detenudos sunt sugetos a unu stress artu meda pro ite ogna die depent imparare a esertzitare s’autocontrollu e custu no est semper fàtzile. S’ispeta est chi sighet e s’afòrtiet su raportu cun is organizatziones isportivas e culturales de su territòriu a manera de aumentare is initziativas pro s’integratzione».

«S’initziativa – concruit Caligaris – est un’esèmpiu positivu de su valore culturale e sotziale de sa formatzione professionale. Est pretzisu però chi sa promotzione de cursos professionalizantes diventet fitiana pro donare ocasiones de reinserimentu a chie in sa vida at cumìtidu faddinas e evitare in custu modu de torrare a isballiare. Sa seguridade sotziale difatis s’afòrtziat cun s’emantzipatzione culturale e professionale de is persones».

Antonietta Pintus est morta a pustis de duas dies de sunferèntzias in s’ispidale Brotzu.

Tropu graves is feridas de sa fèmina de otantachibant’annos casteddaja causadas dae s’atumbada contra unu tziclomotore.

Sa fèmina fiat istada investida rugrende is istrìscias pedonales a s’artària de bia Tramontana dae una moto modellu Yamaha X City ghiada dae un’òmine de 54 annos residente in Casteddu chi fiat andende conca a Viale Diaz.

Sa sennora Pintus est istada sucùrrida dae un’ambulantza de su 118 e leada de presse a su Brotzu cun su còdighe ruju pro more de is cunditziones graves suas.

Un’àtera rughe duncas s’agiunghet in is caminos sardos. In Sardigna is datos de is intzidentes cun mortos sighent a èssere preocupantes meda.

Difatis bastat a donare una mirada a is datos Istat pro cumprèndere sa gravidade de sa situatzione: unu mortu ogna tres dies. Nùmeros in contratendèntzia cunfrontu a sa mèdia italiana, in ue si registrat un’abbasciamentu de is intzidentes istradales e de is vìtimas puru.

Peri in Sardigna ddoe est istadu unu ismenguamentu de is mortos causados dae intzidentes istradales, difatis dae su 2008 a su 2018 su tassu de mortalidade est faladu a su 0,9%, ma si ddu cunfrontamus a su datu italianu, 19%, est casi insignificante. Peus ancora su tassu de mortalidade in su perìudu curtzu – tra su 2017 e su 2018 – in Sardigna semus passados dae 2,6 a 3 mortos ogna chentu intzidentes. A livellu italianu imbetzes est abarradu belle invariadu, e est meda prus bàsciu de cussu isulanu (1,9).

Si si cunsìderant is datos de is ùrtimos degh’annos, annotamala, morint semper prus pedones: in su 2010 is mortes de is pedones in s’Ìsula rapresentaiant su 10,4% de su totale, in su 2018 sa pertzentuale est belle addopiada, lompende a su 20%.

A pagare prus de totus sunt is betzos, categoria prus dèbile. Su 47,6% de is pedones investidos tenet prus de 65 annos, e in sa matessi fàscia de edade (65+) si registrat su tassu de mortalidade prus artu (7,7 pro 100 mìgia abitantes). Comente in su casu de sa sennora Pintus.